TRUNG DUNG TÂN KHẢO: CHƯƠNG 5. ÍT NGƯỜI THEO ĐƯỢC ĐẠO TRUNG DUNG
第 五 章
子 曰: 道 其 不 行 矣 夫.
PHIÊN ÂM
Tử viết: «Đạo kỳ bất hành hĩ phù.»
CHÚ THÍCH
Chu Tử viết: «Tự thánh học bất truyền, vi sĩ giả bất tri học chi hữu bản nhi sở dĩ cầu ư thư bất việt hồ ký tụng huấn hỗ văn từ chi gian. Thị dĩ thiên hạ chi thư dũ đa nhi lý dũ muội, học giả chi sự dũ cần nhi tâm dũ phóng, từ chương dũ lệ, nghị luận dũ cao nhi kỳ đức nghiệp, sự công chi thực dũ vô.» (Tứ thư tiết yếu, tr.7. Tựa)
朱 子 曰: 自 聖 學 不 傳, 為 士 者 不 知 學 之 有 本而 所 以 求 於 書 不 越 乎 記 誦 訓 詁 文 詞 之 間. 是 以 天 下 之 書 愈 多 而 理 愈 昧, 學 者 之 事 愈 勤 而 心 愈 放 ,詞 章 愈 麗, 議 論 愈 高 而 其 德 業, 事 功 之 實 愈 無.
(Chu Tử nói: Từ khi phép học để nên thánh hiền không truyền tụng, các học giả không biết lý do của sự học mà học chỉ học từ chương, học chú thích, học thuộc lòng. Do đó sách vở ngày một nhiều mà nghĩa lý ngày một mờ tối, học hành ngày một vất vả mà tâm hồn ngày một phóng túng, văn chương ngày một hay, nghị luận ngày một cao, mà thực hành trau dồi đức độ thì ngày một hết.)
Tục nho dụng công quá cần nhi muội ư đạo, dị đoan ngụ ý cao viễn nhi ly hồ trung. 俗 儒 用 功 過 勤 而 昧 於 道, 異 端 寓 意 高 遠 而 離 乎 中(Tục nho thực là vất vả mà chẳng hiểu đạo lý; tin dị đoan, ý nghĩa viễn vông mà quên mất đường ngay chính.) (ibidem)
DỊCH CHƯƠNG 5
Đức Khổng nói: Đạo khó theo, đạo theo là khó,
Ở trên đời ít có ai theo.[1]
BÌNH LUẬN
Bình luận các chương 3, 4, 5:
Ba chương này ý nói đạo Trung Dung:
(1) Cao siêu; (2) Khó biết; (3) Khó hiểu.
Đạo Trung Dung cao siêu toàn mỹ vì nó chỉ vẽ cho con người con đường hoàn thiện, con đường hiền thánh, con đường phối thiên.
Chu Hi cho rằng Trung Dung là đạo thống tương truyền của thần thánh thay Trời lập cực từ thượng cổ.[2]
Trương Hoành Cừ nói: «Người theo đạo Nho sẽ từ chỗ minh triết tiến tới toàn thiện, rồi lại từ chỗ toàn thiện tiến tới chỗ minh triết hoàn toàn. Cho nên Thiên nhân hợp nhất là tuyệt đỉnh của sự học vấn và như vậy con người có thể thành thánh...» [3]
Trung Dung dạy con người đạt thiên đức,[4] lấy Trời làm tiêu chuẩn cho con người, lấy thiên tính, thiên đạo làm mức tới cho con người. Chủ trương này tương tự như chủ trương của Âm Phù Kinh.[5]
Khó biết vì đạo ở trong mà cứ tìm kiếm bên ngoài; đạo ở gần mà cứ kiếm ở xa.[6] Dân gian ai cũng nói Trung Dung mà chẳng ai hiểu Trung Dung là gì. Đã không biết sao có thể hành đạo được? Trung Dung và Mạnh Tử đều nói: Bất minh hồ thiện, bất thành kỳ thân hĩ. 不 明 乎 善, 不 誠 其 身 矣.[7]
Chu Tử viết: «Từ khi phép học để nên thánh hiền không truyền tụng, các học giả không biết lý do của sự học mà học chỉ học từ chương, học chú thích, học thuộc lòng. Do đó sách vở ngày một nhiều mà nghĩa lý ngày một mờ tối, học hành ngày một vất vả mà tâm hồn ngày một phóng túng, văn chương ngày một hay, nghị luận ngày một cao, mà thực hành trau dồi đức độ thì ngày một hết.» [8]
Khó theo vì:
- Trung Dung đòi hỏi một niềm tin sâu xa về Thượng Đế.
- Trung Dung đòi hỏi một đời sống nội tâm dồi dào, cao siêu, toàn hảo.
- Trung Dung đòi hỏi một trí tuệ khác thường, và một sự suy tư thấu triệt.
- Chỉ có thánh nhân mới thung dung Trung đạo.[9]
- Có cực cao minh mới lên tới Trung Dung.[10]
- Trời chỉ ban đạo ấy cho người có đại đức.[11]
- Chính đức Khổng cũng không tìm được người Trung mà truyền đạo, nên phải chọn ra những người ở hạng dưới, tức là hạng cuồng (kẻ sĩ có chí tiến thủ), và hạng quyến (kẻ sĩ giữ bền khí tiết).[12]
Lời đối thoại giữa Côn Tôn Sửu và Mạnh Tử cho ta thấy điều ấy.
Công Tôn Sửu nói: «Đạo ngài thời cao thật, đẹp thật, nhưng y như lên Trời, tưởng chừng không sao đạt tới được. Sao ngài chẳng hạ thấp xuống cho vừa sức người, để họ hằng ngày ra công học tập.»
Mạnh Tử đáp: «Người thợ khéo không vì người thợ vụng mà bỏ thằng, mặc. Chàng Nghệ không vì kẻ bắn dở mà thay đổi phép dương cung. Người quân tử dạy dương cung, nhưng không bắn hộ... Lập ra Trung đạo, ai có sức thì theo...» [13]
Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank
 |
 |
| Bài Trước Đó | Bài Tiếp Theo |
Là tên chung cho ba thiên luận về Ngộ Tánh - Huyết Mạch - và Phá Tướng của BỒ ĐỀ ĐẠT MA TỔ SƯ. Chúng tôi nhận thấy ba Thiên Luận về phép QUÁN TÂM của BỒ ĐỀ ĐẠT MA TỔ SƯ quả là huyết mạch cho việc tìm đạo và học đạo nên chia sẻ lại cùng quý bạn đọc hữu duyên
“Mọi thứ trong cuộc sống đều rung động.” - Albert Einstein. “Nếu bạn muốn hiểu những bí mật của vũ trụ hãy nghĩ đến năng lượng, tần số và rung động” - Nikola Tesla. Mọi thứ trong Vũ Trụ này đều có năng lượng rung và chuyển động - mọi thứ mà bạn nhìn thấy...
Sức mạnh lớn nhất của con người là “ý nghĩ”. Nếu bạn nghĩ nhiều về một vấn đề, bạn sẽ tạo năng lượng cho nó. Khi càng nhiều người nghĩ về vấn đề này hoặc bạn tập trung hết năng lượng của bạn ( Nói ra hoặc hành động), nó sẽ thành thực tế vật...
Hoàn toàn mới mẻ ở Việt Nam, nhưng ở phương tây Tantra (tantric) sex đã có những tín đồ rất trung thành. Bắt nguồn từ Châu Âu cách đây khoảng 5.000 năm, “tình dục Tantra” là cách bày tỏ tình yêu vô cùng gợi cảm và...
Ý tưởng về linh hồn sinh đôi không phải mới, nhưng nó vẫn là một bí ẩn lớn đối với nhiều người. Có một số điểm giúp phân biệt nó so với các kết nối khác, tuy nhiên đặc điểm của mối quan hệ Twin Flame không cố định vì trải nghiệm...
Tuyến Tùng thu hút Florua. Nhờ nghiên cứu đầu tiên được thực hiện bởi trường Đại học Surrey tại Anh vào năm 1997, bây giờ chúng ta đã biết rằng các mô mềm của tuyến tùng người lớn có chứa fluoride nhiều hơn bất kỳ các mô nào trong cơ thể....
Nguồn gốc ‘tâm ma’ bóng tối trong mỗi con người - Trong cuộc sống đời thường của chúng ta, mỗi người đều sẽ có những tâm tư, tình cảm, điều mình nghĩ, vọng cầu mà không thể nói ra, không thể thực hiện được nên sinh ra ức chế thầm kín. Mỗi...
“Tài liệu này được tổng hợp từ các dịch giả khác nhau đã chia sẻ thông qua Internet. Tài liệu được biên tập lại thành một bộ, thống nhất cách xưng hô, phù hợp với ngôn ngữ Việt Nam, định dạng văn bản PDF. Các trang được đánh số...
Chào mọi người! Đầu tiên, Ban quản trị Website Khoa Học Tâm Linh xin cám ơn sự ủng hộ và động viên của tất cả mọi người trong thời gian vừa qua. Nhằm duy trì việc tải Ebook, Audiobook, truyện tranh, nhạc miễn phí, video, phim... và phát triển website lâu dài,...
