TRUNG DUNG TÂN KHẢO: CHƯƠNG 4. TRUNG DUNG LÀ ĐẠO CỦA THÁNH HIỀN, KHÔNG PHẢI LÀ ĐẠO CỦA PHÀM PHU TỤC TỬ

第 四 章

子 曰: 道 之 不 行 也, 我 知 之 矣 .知 者 過 之; 愚 者 不 及 也. 道 之 不 明 也, 我 知 之 矣. 賢 者 過 之; 不 肖 者 不 及 也. 人 莫 不 飲 食 也, 鮮 能 知 味 也 .

PHIÊN ÂM

Tử viết: Đạo chi bất hành dã, ngã tri chi hĩ. Trí giả quá chi; ngu giả bất cập dã. Đạo chi bất minh dã, ngã tri chi hĩ. Hiền giả quá chi; bất tiếu giả bất cập dã. Nhân mạc bất ẩm thực dã, tiển năng tri vị dã.

CHÚ THÍCH

- Trí giả hiền giả 智 者 賢 者 = Legge cho rằng phải hiểu là những người tự cho mình là trí là hiền không học Trung Dung vì cho rằng Trung Dung không đủ cao siêu cho họ học. (智 者 and 賢 者 are not to be understood as meaning the truly wise and the truly worthy, but only those who in the degenerate time of Confucius seemed to be such. The former thought the course of the Mean not worth their study, and the latter thought it not sufficiently exalted for their practice.) James Legge, The Doctrine of the Mean, p.387.

SÁCH HAY MỖI NGÀY:

Tâm An Ắt Bình An

Ba Người Thầy Vĩ Đại

Đặc Quyền Của Gái Hư

Lời Nói Thần Kỳ Nuôi Dưỡng Những Đứa Trẻ Hạnh Phúc

Sức Mạnh Của Hiện Tại

Hài Hước Một Chút Thế Giới Sẽ Khác Đi

Gieo Trồng Hạnh Phúc

Tôi Nói Gì Khi Nói Về Chạy Bộ

The Magic Phép Màu

- Bất tiếu 不 肖 = người ngu xuẩn, đối ngược với người hiền (dégénéré)

Danh ngôn đối chiếu:

Ngô ngôn thậm dị tri, thậm dị hành.

吾 言 甚 易 知 甚 易 行

Thiên hạ mạc năng tri mạc năng hành.

天 下 莫 能 知 莫 能 行

Ngôn hữu tông, sự hữu quân.

言 有 宗 事 有 君

Phù duy vô tri, thị dĩ bất ngã tri.

夫 唯 無 知 是 以 不 我 知

Tri ngã giả hi, tắc ngã giả quí.

知 我 者 希 則 我 者 貴

Thị dĩ thánh nhân bị hạt hoài ngọc.

是 以 聖 人 被 褐 懷 玉

(Đạo Đức Kinh, ch.70)

Dịch:

Lời ta dễ biết dễ làm,

Nhưng mà thiên hạ chẳng am chẳng tường.

Lời ta nói có chủ trương,

Việc ta vốn có lối đường chốt then.

Nhưng mà tục tử ngu hèn,

Hiểu ta chẳng nổi, chuyện xem thường tình

Hiểu ta mấy bậc tinh anh,

Ít người hiểu nổi, nên danh càng lừng.

Xưa nay các bậc thánh nhân,

Ngọc tàng dưới lớp áo quần xác xơ.

DỊCH CHƯƠNG 4

Thiên đạo khó theo, khó hiểu

Đức Khổng nói:

Ta biết đạo Trung Dung theo rất khó

Người sắc sảo quá trớn chân đi lỡ,

Kẻ ngu đần chậm chạp khó khuôn theo.

Ta biết đời chảng hiểu đạo cao siêu

Người hiền đức ỷ mình không suy xét,

Kẻ ngu si trông vào thì mù mịt,

Uống ăn kia ai cũng lấy làm thường,

Nhưng mấy ai sành mùi vị tinh tươm.[1]

BÌNH LUẬN

Xem bình luận chung các chương 3, 4, 5 ở cuối chương 5.

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank