TRUNG DUNG TÂN KHẢO: CHƯƠNG 22. THÁNH NHÂN CÙNG LÝ TẬN TÁNH
第 二 十 二 章
唯 天 下 至 誠 為 能 盡 其 性. 能 盡 其 性 則 能盡 人 之 性. 能 盡 人 之 性 則 能 盡 物 之 性. 能 盡 物 之 性 則 可 以 贊 天 地 之 化 育. 可 以 贊 天 地 之 化 育 則 可 以 與 天 地 參 矣.
PHIÊN ÂM
Duy thiên hạ chí thành[1] vi năng tận kỳ tính. Năng tận kỳ tính tắc năng tận nhân chi tính. Năng tận nhân chi tính, tắc năng tận vật chi tính. Năng tận vật chi tính, tắc khả dĩ tán Thiên địa chi hóa dục. Khả dĩ tán Thiên địa chi hóa dục, tắc khả dĩ dữ Thiên địa tham hĩ.[2]
CHÚ THÍCH
- Tận 盡 = sống đúng theo tính. Sống thật hoàn thiện. Sống đúng theo thiên lý. - Tán 贊= giúp.- Hóa dục 化 育 = sinh dưỡng, biến hóa.- Tham 參 = tham dự, cộng tác. - Chí thành 至 誠 = chí thành chí thiện.[3]
DỊCH CHƯƠNG 22
Thánh nhân cùng lý tận tính
Chỉ những bậc chí thánh trong thiên hạ,
Mới phát huy vẹn cả tính nhân loài.
Tận thiện mình rồi cải thiện mọi người,
Cải thiện người, rồi tác thành muôn vật.
Tác thành cho quần sinh trong trời đất,
Là giúp đất trời dinh dưỡng sinh linh.
Giúp đất trời trong công cuộc dưỡng sinh,
Nghiễm nhiên sẽ được cùng đất trời tham tán.[4]
BÌNH LUẬN
Thực vậy, muốn tận tính phải biết hồi quang quán chiếu, phải đi sâu vào tâm khảm, phải thoát mọi vấn vương tục lụy. Đó là những điều mà thường nhân không làm được.
Nhưng nếu đi sâu vào tâm khảm sẽ biết tính, mà biết tính tức là sẽ biết được Trời (theo Mạnh Tử).[5]
Nói theo từ ngữ thông thường, tận tính là tìm ra được căn bản tâm thần mình. Mà căn bản tâm thần mình chính là Thái cực, là tuyệt đối thể, là Trời.[6]
Nho gia nói riêng và thánh hiền Đông Á nói chung đều chủ trương vạn vật nhất thể. Theo chủ trương này, muôn loài chỉ khác nhau về khí chất, hình thức, chủng loại bên ngoài, còn hoàn toàn giống nhau về căn cốt, tính lý bên trong.[7]
Vì thế biết tính mình sẽ biết tính người, tính vật.
Quảng Bình Du Thị cũng nói: «Tính muôn vạn người cũng là tính mình, cho nên biết rõ tính mình sẽ biết rõ tính người.» [8]
Qui Sơn Dương Thị cũng nói: «Xét về tính thì vạn vật cùng một gốc, nhưng nếu người không có thiên đức, không thể biết đến kỳ cùng thấu đáo được.» [9]
Mạnh Tử nói:
«Vạn vật giai bị ư ngã.» Thực là chí lý vậy.[10]
Nói cách khác, nếu chúng ta dùng ngũ quan, tri giác thông thường thì thấy muôn vật đều là gàng quải, chia phôi, nhưng nếu nhìn bằng con mắt tâm thần thì vạn vật chỉ là một thực thể duy nhất. Thực thể duy nhất ấy là Tính, là Đạo, hay Thái Cực.
Chu Hi cho rằng: Thái cực là Lý có trước trời đất, đã sinh ra trời đất, và hằng lồng trong trời đất vạn vật... làm khu nữu cho trời đất muôn vật.[11]
Cho nên tìm ra được tính, tức là tìm ra được thực thể vô biên, cơ cấu của vạn năng, căn bản của vạn vật hay là căn bản duy nhất theo từ ngữ của Kant.[12]
Biết rõ mình suy ra người, ra vật, vạn sự vạn loài, đó là phương pháp ‘dĩ nhất quan vạn’ của tiên nho.[13]
Ngày nay người ta gọi đó là phương pháp tổng quát, hay suy rộng. Nhờ phương pháp này mà nhân một có thể suy ra vạn, bất kỳ về phương diện nào.
Nhờ phương pháp này mà Mạnh Tử đã định được rằng thánh phàm đều cùng bản tính như nhau. Chỉ khác là: một đàng thì giữ được bản tâm bản tính; một đàng chẳng giữ được nó mà thôi.
Mạnh Tử viết: «Cho nên phàm những vật đồng loại thì bản tính giống nhau. Tại sao riêng về nhân loại, người ta lại nghĩ rằng bản tính chẳng tương tự ? Những vị thánh nhân và chúng ta đều cùng một loài.»[14]
Lạ lùng thay, sách Minh Triết (một trong các thánh thư Công giáo) cũng chủ trương đại khái rằng bất kỳ ai đã sinh làm người cũng do khí huyết của cha mẹ, cũng phải chịu sự thai nghén, cũng phải mang tiếng khóc chào đời, cũng phải cúc dục cù lao. sách viết thêm: «Chẳng có vua nào chào đời thể khác cả. Lối vào đời và lối ra khỏi đời chỉ có một cho bất cứ người nào.» [15]
Thiệu Tử viết: «[Thánh nhân] có thể lấy một tâm mình xem vạn tâm, lấy thân mình xem vạn thân, lấy một vật xem vạn vật, lấy một đời xem vạn đời.» [16]
Đi sâu vào đáy lòng muôn vật, sẽ thấy muôn vật tiềm tàng một nguồn sinh lực vô biên, nếu biết cách khai thác sẽ có thể cải thiện, biến hóa vạn vật.
Tìm thấy rằng tuyệt đối làm căn bản cho thế giới tương đối hữu hình, sẽ suy ra được rằng nhân loại luôn ước mơ tuyệt đối, luôn hướng về tuyệt đối, và như vậy sẽ vạch cho mọi người thấy con đường tiến hóa và mục phiêu tiến hóa của mình. Chiều hướng tiến hóa là chiều hướng nội tâm, mục phiêu tiến hóa là phối kết Thượng Đế.
Tận dụng được vạn vật, tận thiện được vạn dân, tức là đã giúp Trời trong công cuộc hóa sinh vậy.
Thiệu Tử cũng cho rằng tất cả công phu học vấn là cốt tìm cho ra điểm kết hợp giữa Trời và người; và công phu giáo hóa, tu luyện cốt để giúp con người đi hết tầm tiến hóa khả dĩ kết hợp được với Trời.[17]
Nho giáo vốn chủ trương thánh nhân phối thiên (thánh nhân kết hợp với Trời).
Thiệu Tử viết: «[Thánh nhân] lấy lòng mình thay ý Trời, miệng mình thay lời Trời, tay mình thay công Trời, thân mình thay việc Trời.» [18]
Trình Tử viết: «Thánh nhân đạt tới sự thành nhất của Trời...[19] Trời là thánh nhân, thánh nhân là Trời...[20] Thánh nhân tức là Trời đất...[21] Đại nhân đức độ hợp trời đất, quang minh hợp nhật nguyệt.» [22]
Trong một bài đại luận về thánh nhân, Chu Hi cũng kết thúc bằng mấy chữ bất hủ như sau:
«Thánh nhân tức là hiện thân của Trời.»
Dịch Kinh từ lâu vốn coi con người toàn thiện là có đức độ sánh với Trời. Dịch Kinh viết: «Đức độ người ngang với đức độ trời đất, người sáng láng như hai vầng nhật nguyệt, biến thông tựa bốn mùa, ảnh hưởng người in tựa thần minh.» [23]
Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank
 |
 |
| Bài Trước Đó | Bài Tiếp Theo |
Là tên chung cho ba thiên luận về Ngộ Tánh - Huyết Mạch - và Phá Tướng của BỒ ĐỀ ĐẠT MA TỔ SƯ. Chúng tôi nhận thấy ba Thiên Luận về phép QUÁN TÂM của BỒ ĐỀ ĐẠT MA TỔ SƯ quả là huyết mạch cho việc tìm đạo và học đạo nên chia sẻ lại cùng quý bạn đọc hữu duyên
“Mọi thứ trong cuộc sống đều rung động.” - Albert Einstein. “Nếu bạn muốn hiểu những bí mật của vũ trụ hãy nghĩ đến năng lượng, tần số và rung động” - Nikola Tesla. Mọi thứ trong Vũ Trụ này đều có năng lượng rung và chuyển động - mọi thứ mà bạn nhìn thấy...
Sức mạnh lớn nhất của con người là “ý nghĩ”. Nếu bạn nghĩ nhiều về một vấn đề, bạn sẽ tạo năng lượng cho nó. Khi càng nhiều người nghĩ về vấn đề này hoặc bạn tập trung hết năng lượng của bạn ( Nói ra hoặc hành động), nó sẽ thành thực tế vật...
Hoàn toàn mới mẻ ở Việt Nam, nhưng ở phương tây Tantra (tantric) sex đã có những tín đồ rất trung thành. Bắt nguồn từ Châu Âu cách đây khoảng 5.000 năm, “tình dục Tantra” là cách bày tỏ tình yêu vô cùng gợi cảm và...
Ý tưởng về linh hồn sinh đôi không phải mới, nhưng nó vẫn là một bí ẩn lớn đối với nhiều người. Có một số điểm giúp phân biệt nó so với các kết nối khác, tuy nhiên đặc điểm của mối quan hệ Twin Flame không cố định vì trải nghiệm...
Nguồn gốc ‘tâm ma’ bóng tối trong mỗi con người - Trong cuộc sống đời thường của chúng ta, mỗi người đều sẽ có những tâm tư, tình cảm, điều mình nghĩ, vọng cầu mà không thể nói ra, không thể thực hiện được nên sinh ra ức chế thầm kín. Mỗi...
Tuyến Tùng thu hút Florua. Nhờ nghiên cứu đầu tiên được thực hiện bởi trường Đại học Surrey tại Anh vào năm 1997, bây giờ chúng ta đã biết rằng các mô mềm của tuyến tùng người lớn có chứa fluoride nhiều hơn bất kỳ các mô nào trong cơ thể....
“Tài liệu này được tổng hợp từ các dịch giả khác nhau đã chia sẻ thông qua Internet. Tài liệu được biên tập lại thành một bộ, thống nhất cách xưng hô, phù hợp với ngôn ngữ Việt Nam, định dạng văn bản PDF. Các trang được đánh số...
Hiểu biết về nhận thức 3D, 4D và 5DQuá trình thăng thiên Trong quá trình chuyển đổi nhận thức hiện tại của chúng ta, điều quan trọng là chúng ta hiểu rằng chính mỗi phút giây của mỗi ngày. Chúng ta đang trải nghiệm thực tế tại một trong 3 trạng...
