ĐẠO ĐỨC KINH: CHƯƠNG 11. VÔ DỤNG

Hán văn:

三 十 輻 共 一 轂. 當 其 無, 有 車 之 用. 埏 埴 以 為 器. 當 其 無, 有 器 之 用. 鑿 戶 牖 以 為 室. 當 其 無, 有 室 之 用. 故 有 之 以 為 利, 無 之 以 為 用.

Phiên âm:

1. Tam thập phúc,[1]cộng nhất cốc.[2]Đương kỳ vô, hữu xa chi dụng.
2. Duyên[3]thực [4] dĩ vi khí. Đương kỳ vô, hữu khí chi dụng.
3. Tạc hộ[5]dũ [6] dĩ vi thất. Đương kỳ vô, hữu thất chi dụng.
4. Cố hữu chi dĩ vi lợi, vô chi dĩ vi dụng.[7]

Dịch xuôi:

1. Ba chục căm, hợp lại một bầu. Nhờ chỗ «trống không», mới có cái dùng của xe.
2. Nhào đất để làm chén bát. Nhờ chỗ «trống không», mới có cái dùng của chén bát.
3. Đục cửa lớn, cửa sổ để làm nhà; nhờ có chỗ trống không, mới có cái dùng của nhà.
4. Cho nên lấy cái «có» để làm cái lợi, lấy cái «không» để làm cái dụng.

Dịch thơ:

1. Bánh xe ba mươi tai hoa,

Cái bầu giữa trống, nó nhờ nó quay.

2. Bát kia lấy đất dựng gầy,

Nhờ lòng bát rỗng, mới hay đựng đồ.

3. Làm nhà trổ cửa nhỏ, to,

Nhờ cửa mở trống, cái nhà mới quang.

4. Hữu hình để chở, để mang,

Vô hình mới thực chính tang «cái dùng».

BÌNH GIẢNG

Trong chương này, Lão tử dùng ba ví dụ để nói lên sự quan trọng của Hư vô. Đó là:

- Khoảng không của trục xe

- Khoảng không trong lòng bát

- Khoảng không nơi các cửa lớn nhỏ, và

- Khoảng không trong lòng nhà.

Suy ra, thì cái hữu hình hữu tướng chỉ cốt là để dung chứa cái không, và cái không mới thực sự quan hệ.

Nhân chương này, thiết tưởng nên bàn về chữ Vô, chữ Không của đạo Lão.

1. Chữ Hư, Vô trong siêu hình học Lão giáo

Chữ Hư, chữ Vô, chữ Không, trong siêu hình học đạo Lão, tức là Tuyệt đối. Đạo đức kinh chương 40 viết: «Thiên hạ vạn vật sinh ư hữu, hữu sinh ư Vô.»

Xướng đạo Chân ngôn viết: Đạo gia gọi là Hư; Phật gia gọi là Không. «Không có thể nhìn thấy mọi sự, nghe thấy mọi sự. «Không» vẫn không làm gì gián cách, không vốn vô lượng, vô biên. Cho nên khi một người suy nghĩ, người cùng nhà không hay biết, mà Hư không vô lượng, vô biên đã biết, đã hay... Vì thế, Nho gia «thận độc, úy không» (cẩn thận khi ở một mình, sợ hãi cái Không).[8]

Nơi con người hư vô chính là chân tâm, bản tâm con người. Sách Tựu Chính lục viết: «Thiên hạ vạn sự vạn vật giai hữu hình, hữu tích, duy có tâm là không thể lấy hình tích mà tìm cầu; không tiếng không hơi; không không, đãng đãng...»[9]

2. Những khoảng không trong con người

Nếu ở nơi bánh xe, chén bát, nhà cửa, khoảng không trọng hơn khoảng có, thì ở nơi con người các khoảng không, đều trọng hơn khoảng có.

Y gia chỉ biết các khoảng có. Đạo gia chuyên chú trọng đến các khoảng không. Theo đạo gia thì có ba khoảng không quan trọng nhất trong con người, mà họ thường gọi là Thiên cốc, Ứng cốc, Linh cốc.

1. a)Thiên cốc天 谷 hay Thượng đan điền 上 丹 田 hay Huyền quan khiếu 玄 關 竅 ở Nê hoàn cung 泥 丸 宮 hay Não thất ba.[10]
2. b)Ứng cốc應 谷 hay Giáng cung 絳 宮 hay Trung đan điền 中 丹 田 ở xoang giữa ngực (médiastin) gần tim.[11]
3. c)Linh cốc靈 谷 hay Khí hải 氣 海 hay Hạ đan điền 下 丹 田 xoang bụng dưới rốn (cavité abdominale, région Hi pogastrique).[12]

Thiên cốc 天 谷 hay Huyền quan khiếu 玄 關 竅, dĩ nhiên là quan trọng hơn cả.[13]

Sách Tu chân biện nạn tiền biên viết:

Tại thiên, tắc Vô cực 在 天 則 無 極

Tại nhân, tắc Huyền khiếu. [14] 在 人 則 玄 竅

Các xoang cốc trong người đều không thương với nhau bằng những kinh lạc vô hình và nhất là qua ngả ống giữa tủy xương sống (canal épendymaire).

3. Tu đạo là đi tìm không, thực hiện không

Người tu đạo chính là đi tìm Không. Những cái có, nhỡn tiền, ai chẳng thấy. Xác thịt trần trần, ai chẳng thấy. Cho nên người cao siêu, tu đạo, tức là đi tìm cái vô hình, vô tướng mà mọi người không tìm thấy; chỉ cho nhau cái không, mà người thường không thấy.

Tính mệnh khuê chỉ 性 命 圭 旨 có thơ rằng:

«Đại đạo căn kinh thức giả hi

大 道 根 莖 識 者 稀

Thường nhân nhật dụng thục năng tri

常 人 日 用 孰 能 知

Vị quân chỉ xuất thần tiên quật

為 君 指 出 神 仙 窟

Nhất khiếu loan loan tự nguyệt mi.»

一 竅 灣 灣 似 月 眉

Tạm dịch:

Căn kinh đại đạo ít ai hay,

Thường nhân dùng mãi, biết nào ai?

Vì người, xin chỉ thần tiên động,

Một khiếu cong cong tựa nét ngài... [15]

Tu là đem tâm thần về Không động.

Trương Vô Mộng nói: «Tâm tại linh quan, thân hữu chủ. Khí qui nguyên hải thọ vô cùng.» 心 在 靈 關 身 有 主氣 歸 元 海 壽 無 窮.

«Tâm ở linh quan thân có chủ,

Khí về nguyên hải thọ vô cùng...» [16]

Nhập dược kính nói: «Nê hoàn là bản cung của Thần, Thần về Nê hoàn thời vạn thần triều hội. Vì thế nói: «Người muốn bất tử, thời tu Côn Lôn.»[17]

Mục đích của sự tu trì là: Thành thần trở về với Vô cực. (Luyện thần hoàn hư. Phục qui vô cực. 煉 神 還 虛, 復 歸 無 極)

Các đạo sĩ Yoga xưa tu luyện không phải đi tìm «Thiên đường» mà cốt là kết hợp với bản nguyên của vũ trụ. [18]

Như vậy con người một nửa là Hữu một nửa là Vô. Tìm ra được nửa Vô trong người, làm cho các năng lực còn tiềm tàng trong Vô đó được thi triển, mới là con người toàn diện. [19]

Lý tưởng đời sống theo đạo Lão đều xoay quanh chữ VÔ 無. Ta thấy đạo Lão toàn chủ trương VÔ:

- Vô kỷ 無 己

- Vô công 無 功

- Vô danh 無 名

- Vô vi 無 為

- Vô dục 無 欲

Có hoàn toàn Vô, mới hòa mình được với Bản thể vũ trụ vô biên tế.

Thiệu Khang Tiết nói: «Vô ngã, nhiên hậu vạn vật giai ngã. Thử thị chí ngôn, diệc thị chân quyết.» [20]

Tống Long Uyên bình chương này đại khái như sau: Trời đất có trống giữa thì âm dương mới có diệu dụng. Thánh nhân có «hư tâm» sự vạn dụng mới vi diệu. Nếu đất trời không trống giữa, thì bốn mùa sẽ không vần xoay, quỉ thần sẽ không biến hóa, cho nên người biết thế nào là «Hư Trung», sẽ biết căn bản của Tạo hóa. Nếu thánh nhân không «hư tâm», sẽ không hiểu được thiên lý vi diệu, không làm cho nhân tâm trở nên chính đính, không thể sửa đổi phong tục, treo gương cho nhân quần. Cho nên người biết thế nào là «hư tâm» sẽ biết căn bản của đạo đức. [21]

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank

TỦ SÁCH TINH HOA:

Sách nói: 06:56:04

1001 Bức Thư Viết Cho Tương Lai (Nhiều Tác Giả)

Sách nói: 18:15:13

Hồi Ký Nguyễn Hiến Lê (Nguyễn Hiến Lê)

Sách nói: 06:23:24

Totto-Chan Bên Cửa Sổ (Kuroyanagi Tetsuko)

Sách nói: 13:13:31

Thiên Tài Bên Trái - Kẻ Điên Bên Phải (Cao Minh)

Sách nói: 02:24:49

Tứ Diệu Đế (Ajahn Sumedho)

Sách nói: 13:28:33

Cha Giàu Cha Nghèo (Robert T. Kiyosaki)

Sách nói: 58:13:05

Tây Du Ký (Ngô Thừa Ân)

Sách nói: 02:37:14

Bí Quyết Học Nhanh Nhớ Lâu (Jonathan Hancock)

Sách nói: 15:14:08

Thế Giới Phẳng (Thomas L. Friedman)