NGHỆ THUẬT BIẾN MẤT: CHƯƠNG 5. NĂNG LỰC TRÍ TUỆ

TRONG MỘT BÀI KỆ mà tôi thích nhất nằm trong tập kinh Pháp Cú có ghi rằng: “Không có thiền định (jhana) nào không có trí tuệ” (Kệ 372). Bài kệ kinh này nói về việc sử dụng các căn trí tuệ hiểu-biết và trí tuệ minh-sát để tu tập những tầng thiền định thâm sâu hơn. Thay vì chỉ nói về trí tuệ hiểu biết khởi sinh từ thiền tập, tôi muốn nói về sự ứng dụng trí tuệ hiểu biết vào việc thiền tập. Trí tuệ hiểu biết có thể là một công cụ mạnh mẽ giúp chúng ta tìm thấy sự bình an, sự tĩnh lặng và tĩnh tại có thể mang tâm vào những tầng thiền định sâu hơn và sâu hơn, và cuối cùng chúng giúp chúng ta minh sát nhìn thấy rõ những sự-thật của sự giác ngộ.

Buông-Bỏ Bằng Cách Hiểu Biết Khổ

Khi người ta thiền, nhiều người dùng quá nhiều sự thúc ép; họ cứ luôn cố tu cho được một lần. Sự không tu tiến không phải luôn luôn do thiếu nỗ lực hay động lực, hoặc do quá ít thời gian dành cho việc ngồi thiền hay đi thiền. Nhiều khi chỉ do sự hiểu biết trí tuệ không đủ sắc bén để xử lý những vấn đề trở ngại, và nếu bạn có thêm ít nhiều trí tuệ hiểu biết bạn sẽ ít bị khổ hơn, ít bị bất toại nguyện hơn, và nhờ đó có thể đạt tới những trạng thái thiền định thâm sâu sớm hơn. Do vậy, tu tập phát triển cái căn trí tuệ là điều cực kỳ quan trọng.

Lẽ Thật Thứ Nhất trong kinh “Chuyển Pháp Luân” (SN 56:11) là sự thật về sự khổ. Ta cần tập trung trí-tuệ hiểu-biết vào sự khổ đó. Sự khổ là; nó không liên quan tới việc bạn cố tránh né nó hay không. (Dù bạn có cố tránh có né thì khổ vẫn luôn có mặt); khổ là bản chất tự nhiên của thế giới, là bản chất tự nhiên của thân, và bản chất tự nhiên của tâm. Mọi thứ không luôn diễn ra theo ý muốn của bạn. Đôi lúc có những việc xảy ra theo ý muốn của bạn, nhưng thường thì không phải vậy. Sự khổ do thất vọng với việc thiền tập—đó là chán nản hoặc cảm giác bí đường hoặc gì gì đó—là thuộc về lẽ thật thứ nhất (Khổ Đế) của Bốn Diệu Đế mà Phật đã nói. Sự thất vọng chán nản chính là tất cả sự khổ (dukkha)—mà tất cả những gì mình muốn chỉ là sự tạo tác của năm tập hợp uẩn (khandha): năm uẩn dính chấp đó chính là tất cả sự khổ. Thân tâm đó là năm uẩn, do vậy đừng nên thúc ép vấn đề, đừng nên cố chấp vấn đề, đừng cứ nghĩ hay nói: “Vậy là không đúng; nó không được như vậy; nó phải như vầy như vậy chứ”. Thay vì cứ nói vậy, ta nên dừng lại, tập trung và nhắc nhở mình rằng đó chỉ là những quy luật tự nhiên của mọi thứ. Nếu sự thiền tập chẳng đi đến kết quả như ta mong đợi, hoặc nếu khi ngồi thiền thân bị đau nhức hoặc tâm bị buồn ngủ, thì hãy luôn nhắc mình rằng: đó là những lẽ tự nhiên của thân và tâm.

Điều kỳ diệu sẽ xảy ra khi chúng ta hiểu biết được bản chất của thân, của tâm, và của chính sự-sống. Khi chúng ta nhận biết tất cả chỉ là bản chất tự nhiên, tất cả chỉ là một tiến trình nhân-quả, và bạn cũng nhận ra đó không phải là vấn đề ‘của ta’, thì đó sẽ không còn là vấn đề của ta nữa. Bạn nhận thấy một sự từ bỏ, sự không còn dính líu, có được từ trí tuệ hiểu biết vừa nhận ra cái bản chất khổ tự nhiên của sự sống: Bạn đâu thể làm được gì nhiều để thay đổi nó, vậy tốt hơn nên để yên nó, chỉ nhìn nó một cách bàng quan và buông bỏ. Khi bạn để mặc cái quy luật khổ đó, bạn sẽ tu tập được thái độ của tâm là tỉnh thức và tỉnh giác, đó là thái độ luôn quan sát chứ không can dự vào tiến trình diễn ra của quy luật tự nhiên. Tức là bạn không làm khởi lên cái người-làm, tác-nhân, chủ-nhân mà chỉ làm người-quan-sát, làm cái người-biết mà thôi. Nếu tu tập được như vậy bạn thực sự có thể tiến bộ trong thiền tập, có thể biến sự thiền xấu và chán nản đó thành sự thiền tốt đẹp, thành một nguồn bình an cho sau đó. Thực tế thì, toàn bộ công việc của thiền tập là đưa nỗ lực vào cách ta đang trải nghiệm mọi sự, chứ không cần lo lắng về cái ta đang trải nghiệm. Chỉ tập trung về cách ta đang tỉnh giác biết rõ về các chướng ngại: đó là những tham, sân, chán nản, và bất mãn. Điều quan trọng là thái độ của ta đối với những tình huống ta gặp phải trong thiền tập và cách ta phản ứng với chúng, chứ không phải chính những tình huống đó là điều quan trọng.

Để thiết lập thái độ đúng đắn, chúng ta cần dùng trí hiểu biết. Khi chúng ta đã nhận ra mọi thứ chúng ta trải nghiệm chỉ là lẽ tự nhiên xảy ra mà thôi, lúc đó chúng ta đâu còn phản ứng như sợ sệt, mặc cảm tội lỗi, thất vọng, hay bất mãn gì gì nữa. Chúng ta không còn bị mất tự tin và nghĩ quẩn kiểu như “Tôi chẳng làm gì được, sao khổ quá, sao tôi tu không được”. Dĩ nhiên chúng ta chẳng làm gì được! Chúng ta cũng không thiền tập gì được. Cứ mỗi khi thầy Ajahn Brahm bắt đầu thiền, thầy ấy chỉ làm rối tung mọi thứ. Nhưng nếu ông ấy có đủ trí tuệ hiểu biết để biết rằng: nếu ta lùi lại đứng ngoài cuộc tiến trình thì một khoảng không đẹp đẽ, trống trải sẽ xuất hiện giữa ta và cái ta đang quan sát. Rồi sẽ không còn sự thất vọng hay chán nản nào nữa. Nếu những cảm giác này nọ vẫn còn bám víu lẩn quẩn trong tâm trí, ta chỉ cần bỏ mặc nó qua một bên. Ta không can dự dính líu vào mọi sự, ta không tác tạo thêm những khó khăn này nọ. Ta chỉ cần ngồi quan sát và thu hoạch dữ liệu thông tin.

Quan Sát và Học Hiểu

Nếu bạn gặp trở ngại với cái tâm lăng xăng hay tâm buồn ngủ, hãy nhớ rằng những trạng thái tiêu cực đó khởi sinh là do tâm nó muốn thoát khỏi sự khổ và bất toại nguyện. Bởi vì khi thiền thì tâm ta không còn bị khích động, không còn được ‘giải trí’ nhiều, cho nên sự thiền có thể sẽ chán chường hoặc ngu mờ, bởi thói quen cố hữu của bạn là cố trốn thoát khỏi đó (khỏi cái trạng thái không tâm không ‘được’ khích động hay ‘giải trí). Chúng ta đều có những thủ thuật trốn thoát của riêng mình. (Nhưng trốn thoát chỉ là những thói tâm cố hữu: trốn thoát không giải quyết được vấn đề). Nên nhớ rằng: khi ta dùng những thủ thuật trốn thoát, ta không học được gì từ trải nghiệm đó, ta chỉ đang tiêu phí thời gian của một kiếp nữa mà thôi.

SÁCH HAY MỖI NGÀY:

Đọc Vị Bất Kỳ Ai

Chủ Nghĩa Khắc Kỷ Phong Cách Sống Bản Lĩnh Và Bình Thản

Người Giàu Có Nhất Thành Babylon

Tôi Quyết Định Sống Cho Chính Tôi

Nóng Giận Là Bản Năng, Tĩnh Lặng Là Bản Lĩnh

Kỷ Luật Tự Giác

Phụ Nữ Hiểu Biết Sẽ Có Cuộc Sống Đẳng Cấp Hơn

Người Nam Châm Bí Mật Của Luật Hấp Dẫn

Hoàng Tử Bé

Điều quan trọng là quan sát những phản ứng của ta đối với mọi sự. Bản thân cách tu tập này là rất khôn khéo, bên trong cách tu này là trí tuệ và nó sẽ phát triển thêm trí tuệ nữa; nó sẽ giúp bạn tiến rất xa rất sâu vào những sự thiền thâm sâu. Mỗi khi có sự gì khởi sinh nó đều là bất toại nguyện—đó là lúc ta quan sát nó. Ta có thể (có sự) chán nản, thất vọng, hay mệt mỏi và chẳng có gì hay ho để sống. Ta không biết mình đang làm gì—ta không ở yên được trong phòng, ta không thể ngồi thiền yên lặng, ta cũng không muốn đi thiền, và ở đó cũng chẳng có gì để đọc. Cũng tốt—chỉ cần quan sát những phản ứng của ta đối với những sự khó chịu khó ở đó. Nói cách khác, đó chính là những lúc hoàn hảo để ta chỉ quan sát mà không phản ứng này nọ gì hết. Chúng ta chỉ quan sát và thu hoạch dữ liệu thông tin, bởi chúng ta muốn hiểu biết. Khi ta thu thập dữ liệu, ta bắt đầu học hiểu từ những trải nghiệm đó. Chính cái sự quan sát và chấp nhận những trải nghiệm đó là khâu làm ra kết quả, là chỗ cối xay xay ra gạo ra bột của nhà máy xay sát. Đó là những dữ liệu dùng để minh sát ra trí tuệ, là phân bón cho vườn cây trái.

Cách tu là ta chỉ đơn thuần quan sát và chấp nhận những trải nghiệm của mình—cho dù chúng là gì—ta sẽ thấy rằng không chỉ ta học hiểu được từ chúng, mà bất ngờ ta cũng được tự do khỏi chúng. Ta không còn cố kiểm soát can dự vào chúng nữa, bởi ta vừa mới nhận ra ta không sở hữu chúng, chúng chẳng là gì của ta cả. Vậy nên khi ta thấy chán nản, đừng sở hữu sự chán nản, đừng nhận nó là ‘của ta’. Nếu bị thất vọng bất mãn, đừng nhận sự thất vọng bất mãn đó là ‘của ta’. Bất cứ sự gì đang diễn ra chỉ đơn giản là một tiến trình nhân-quả tự nhiên, đó chỉ là sự đến-đi của những hiện tượng thuộc tâm và hiện tượng thuộc thân. Dùng trí tuệ minh sát và hiểu biết về Giáo Pháp để biết đó chỉ là sự khổ—chỉ cần biết đúng biết rõ vậy là đủ, chứ bạn còn mong đợi gì nữa? Nếu bạn nghĩ bạn có thể loại bỏ nó bằng cách đi tới chùa hay tới khóa tu mấy tháng thì bạn đã tới nhầm chỗ rồi. Bạn không trốn thoát được khổ trong một khóa tu đâu; chỉ có cách duy nhất là bạn đối diện với nó và không can dự vào nó. Vậy là cũng có một cách để trốn thoát khỏi nó, nhưng đó là một cách gián tiếp. Khi nào bạn không mong muốn trốn thoát thì sự trốn thoát đó sẽ xảy ra.

Điều Tra và Tìm Hiểu

Khi đi đâu, khi tới đâu, dù bất cứ thứ gì xảy ra trong đời bạn, hãy nên nhớ rằng sự (cố gắng) thay đổi tình cảnh sẽ không diệt trừ được sự khổ. Dù bạn có đi đâu, sự khó khổ vẫn luôn theo bạn. Đó là bản chất của sự sống, là trò chơi của năm tập hợp uẩn (khandha) và bạn chẳng thể làm gì để điều khiển nó. Nhiều lúc thân bệnh, nhiều lúc nó mệt mỏi. Lúc này thấy vui, lúc khác thấy buồn. Lúc thấy sướng, lúc thấy khổ. Đó chỉ là thế giới của cảm giác—chúng ta không thể có được niềm vui sướng tròn vẹn, hoàn toàn và bất biến. Bạn có thể nghĩ: “Ngày nào đó ta đạt tới tầng thiền định thì ta sẽ mãi hạnh phúc”. Ừ phải, nếu nhập được vào tầng thiền định thì sẽ rất đẹp đẽ và hạnh phúc; nhưng sau khi bạn thoát ra khỏi nó, niềm hạnh phúc đó cũng không còn. Dù chúng ta có cố làm gì, dù chúng ta có đạt tới tầng thiền định, chúng ta vẫn không chấm dứt được sự khổ đau và bất toại nguyện. Nhưng nếu chúng ta biết ngồi quan sát mọi sự diễn ra, trí tuệ hiểu biết sẽ khởi sinh. Tâm học hiểu rõ hơn về những sự khó khổ đó và về cách chúng có thể bị diệt trừ. Vậy thì, dù bạn trải nghiệm sự gì trong đời sống, cứ ở yên với nó (cứ sống với nó, đừng cố điều khiển hay thay đổi nó).

Một điều hữu ích trong một khóa tu là không có sự trốn thoát. (Trong một khóa tu thì đâu có những trò giải trí, vui chơi, hoặc chỗ để người ta chạy trốn vào đó mỗi khi bị buồn, chán, khổ, bực tức, ngu si, lờ mờ, bí thế…). Bởi có ít sự chạy trốn trong thời gian khóa tu cho nên bạn càng khó thoát khỏi những khó khổ và chướng ngại phát sinh. Vậy là, khi chúng khởi sinh cứ coi chúng là những cơ hội để điều tra tìm hiểu. Một kỹ thuật hữu ích là kết hợp mỗi tính-chất xúc cảm với cảm giác thân tương-ứng của nó. Ví dụ, nếu ta thấy thực sự chán nản, chắc phải có gì đó trong thân liên quan với sự chán nản đó, chẳng hạn như một loại cảm giác nào đó của thân làm gây ra chán nản. Vì vậy nên điều tra tìm hiểu chỗ cảm giác thân đó để ta hiểu được những trạng thái cảm xúc đó.

Nếu thấy chán nản, tự hỏi mình: “Chán là gì?” Điều tra nó. Đừng cố trốn thoát khỏi nó—cố hiểu nó; đối diện thẳng với nó. Nếu thấy thất vọng, tự hỏi: “Thất vọng là gì? Thất vọng cảm giác ra sao?” Cứ ở với nó trong một thời gian lâu thật lâu, cho đến khi hiểu rõ hiểu thấu được nó. Khi làm vậy: bạn sẽ được tự do khỏi nó. Khi sự thiền chẳng ra sao, nó chỉ làm thất vọng, làm chán nản, thì người tu thường phản ứng đủ kiểu này nọ làm sinh ra thêm nhiều chướng ngại nữa. Thay vì làm vậy, thay vì tạo thêm nghiệp xấu, [tức làm phát sinh thêm liên tục thêm nhiều chướng ngại], bạn chỉ cần hiểu biết nó và bạn có thể buông bỏ nó. Bạn hiểu biết rõ đó chỉ là lẽ thực tự nhiên, giống như mây đen xuất hiện đầy trời: chúng đến hẹn lại lên; đó là mùa mưa; tới mùa mưa chúng lại xuất hiện đầy trời. Trời mới nắng sáng sủa giờ lại tối mù; trăng mới sáng, giờ lại bị che tối. Khi bạn đã hiểu rõ đó chỉ là những hiện tượng đến-đi trong tự nhiên, và những hiện tượng đó chẳng liên quan gì tới ta, đó chỉ là lẽ tự nhiên, thì bạn có thể buông-bỏ chúng và bạn có được cảm-nhận cách xa khỏi chúng, không còn liên hệ tới chúng và cảm giác tự do khỏi mọi thứ mọi sự bạn đang trải nghiệm (trong thân và tâm).

Khi ta ở quá gần với cái gì ta đang trải nghiệm thì rốt cuộc thể nào ta cũng nắm giữ nó, coi nó là ‘của ta’—và đó là lúc ta trở thành nó. Hễ mỗi lần cái ‘Ta’ bắt đầu dính líu thì có vấn đề trở ngại. Bạn cần phải tu tập sự tách ly, sự lìa bỏ. Bạn cần phải hiểu rằng nó không phải là “khổ của ta” hay “sự chán nản của ta”. Khi bạn điều tra tìm hiểu, bạn sẽ đi đến biết rằng tất cả mọi thứ đó đều chỉ là những tính chất xảy ra một cách tự nhiên, ta đâu thể nào kiểm soát được chúng. Ví dụ, khi bạn thấy chán nản thì đó thường là do cái tâm chưa đủ mềm mỏng để trân trọng những mặt tinh-tế của sự thiền. Nếu ta bị buồn ngủ thì đó có thể là do sự chánh niệm của ta chưa đủ sắc bén để nhìn thấy vẻ-đẹp của cái tâm-im-lặng và bình- an. Sự thất vọng khởi sinh là do ta không có kiên nhẫn, hoặc do ta cứ nghĩ ta có thể điều khiển những trải nghiệm của mình, do vậy cho nên ta thấy thất vọng bất mãn khi mọi sự không đi theo cách ta muốn. Nhưng khi bạn nhận biết được rằng mọi thứ mọi sự xảy ra một cách tự nhiên chứ không có cái ‘ai’ nào kiểm soát ở đây, thì bạn sẽ cảm thấy buông-bỏ: có gì đâu mà thất vọng bất mãn? (Ví dụ nếu biết mây đen kéo tới là chuyện của tự nhiên theo mùa theo quy luật gió nước của nó thì mắc gì ta còn phải bực bội bất mãn, vì đâu có ‘ai’ cố tình kéo mây đen tới và trút mưa xuống đầu bạn đâu?)

Hãy coi lại ví dụ về chiếc xe đò không người lái. Cuộc đời của chúng ta giống như một chuyến xe không có ai ngồi ở ghế tài xế—đó là cách những bài kinh và những bậc thầy tổ đã dạy chúng ta, và đó cũng là cách tôi thường nói. Khi ta nhận ra không có ai đang điều khiển chiếc xe, mọi việc ta có thể làm chỉ là ngồi nhìn từ ghế sau của mình và không còn phàn nàn gì nữa. Vì đâu có tài xế nên đâu có ai để ta la lối thúc giục ổng chạy nhanh khỏi cảnh xấu ta không ưa, hoặc bắt ổng chạy chậm lại qua những cảnh đẹp ta muốn nhìn ngắm ở bên đường. Giờ ta chỉ đơn thuần ngồi im lặng, dù xe có đi qua cảnh xấu, cảnh đẹp, đường sốc, đường êm…ta cứ hòa bình với mọi sự mọi thứ. Mỗi lần ta la lối xía lên chỗ tài xế là ta không còn chú tâm trọn vẹn vào cái ta đang thực sự trải nghiệm hoặc đang học hiểu từ nó. Mỗi lần ta can dự như vậy, là ta đang xía vào mọi thứ tự nhiên, là muốn điều khiển mọi sự chứ không biết rời bỏ chúng. Mỗi lần ta dính chấp như vậy, là ta cứ coi mọi sự là ‘của ta’ chứ không chịu buông bỏ chúng. Mỗi lần ta can thiệp như vậy, là ta cứ đang cố tạo tác cho mọi sự xảy ra chứ không để yên cho mọi thứ diễn ra theo lẽ tự nhiên của chúng.

Điều đó cũng giống như trong thiền tập. Một khi bạn hiểu được cái lý vừa nói trên, sự thiền tập sẽ trở nên cực kỳ dễ dàng. Thiền thực sự là một việc dễ làm, nhưng đa số đều không hiểu được cái lý chỗ đó. Điều họ làm là cứ cố và cố làm cho sự thiền được dễ dàng—nhưng điều đó là tự mâu-thuẫn. Bạn cứ cố làm cho nó dễ dàng (dễ đắc, dễ chứng…), nhưng bạn càng cố làm, nó càng khó xảy ra theo ý bạn muốn. Lý do bạn càng cố là vì bạn chưa có được kết quả như mong đợi, do chưa ‘đắc’ được gì nên cố ráng cố thúc. Thay vì cố ráng, người tu nên chú tâm chánh niệm, điều tra, và học hiểu. Nếu có cố ráng thì chỉ nên cố ráng làm những việc như vậy; chỉ cần ‘ráng’ bấy nhiêu là đủ. Đừng cố nữa, đừng tranh đấu nữa. Chỉ cần ‘ráng’ nhìn vào mỗi sự diễn ra, điều tra tìm hiểu nó, và để cho sự hiểu-biết tăng trưởng. Tìm hiểu coi: Về thân nó cảm giác ra sao? Về cảm xúc nó cảm giác ra sao? Nó kéo dài bao lâu? Bạn có thể thử tu cách của thiền sư Ajahn Chah như vầy: khi bạn thấy bực tức, để cái đồng hồ trước mặt để coi mình có thể bực tức bao nhiêu lâu? Khi nào thấy chán nản, đo thử mình có thể chán nản bao nhiêu lâu. Ghi lại những khoảng thời gian chán nản đó và coi lần sau mình có thể phá cái ‘kỷ lục’ đó của mình hay không. Rồi đem so với những người bạn tu có kỷ lục chán nản lâu nhất. Trao giải thưởng cho người chán nản lâu nhất! Khi gặp phải sự gì, đừng trốn chạy. Cứ đối mặt với lũ quỷ nhỏ đó—[những trạng thái tiêu cực]— đối mặt với chúng sẽ hiệu quả rất nhiều hơn bạn tưởng. Vì khi ta đối mặt với sự gì, nó dường như tự động phai nhạt và biến đi!. (Lấy lẽ sinh diệt chỗ đó làm lý tu tập). Tôi thường nói nếu bạn gặp con ma, cứ đối mặt thẳng với nó và nói: "Hù”. Con ma sẽ chạy mất tiêu; ma nó sợ mình nhiều hơn mình sợ nó. (Và chiến thuật chỉ đơn giản là đối-diện thẳng với nó).

Khi bạn đối diện với lũ quỷ nhỏ trong tâm, chúng sẽ tự biến mất; nhờ trải qua như vậy bạn có được sự hiểu biết đó. Bạn trở nên trí tuệ hơn, và trí biết đó giúp bạn trong sự thiền tập tiếp theo. Bạn biết chính xác điều gì đang xảy ra, cách cái tâm hoạt động, và cách vượt qua những thói tính xấu của tâm, vượt qua những dư âm dư nghiệp của quá khứ.

Thay Thế Sức Mạnh Ý Chí bằng Sức Mạnh Trí Tuệ

Rất khó khuyến khích và truyền cảm hứng cho người khác mà không làm họ thất vọng ít nhiều. Muốn mô tả những kết quả của việc tu tập—mô tả những trải nghiệm thâm sâu như tâm ảnh nimitta, tầng thiền định jhāna, và thánh quả Nhập Lưu—để truyền cảm hứng tu hành cho mọi người. (Cũng giống như việc mô tả về ngày lãnh lương cuối tháng với số tiền thưởng công để cho người ta hiểu được và chấp nhận làm việc một cách nhiệt thành và chú tâm). Cũng giống như một đại lý du lịch cố mô tả rằng: cái chuyến-đi tới cái Khách Sạn Jhāna (tầng thiền định) trong khu nghỉ mát lớn có tên là Nibbāna (niết-bàn) sẽ là rất vui sướng và hạnh phúc. Nhưng sau khi nghe mọi người cứ lo nhắm tới hai mục tiêu là khách sạn và khu nghỉ mát lớn đó mà thôi. Họ không muốn đi chuyến-đi, họ không muốn trải nghiệm chuyến-đi; họ chỉ muốn làm sao đó có mặt ngay trong cái khách sạn trong khu nghỉ mát đó mà thôi. Họ cảm thấy không thỏa đáng nếu phải bỏ nhiều công sức trên đường-đi thì mới được thụ hưởng cái khách sạn và khu nghỉ mát đó. (Họ nghĩ vì sao phải chịu khổ cực mới có được vui sướng ở đó; tại sao không có cách nào chui thẳng vào cái khách sạn và khu nghỉ mát đó cho rồi. Đó là điều họ thấy thất vọng với điều đang tạo cảm hứng. Họ thậm chí muốn có ngay ‘phù hiệu chứng chỉ đắc đạo’ chứ không muốn bước đi tu một ngày nào). Vì lý do này, các bậc thầy và quý đạo hữu khi khích lệ người khác tu tập không nên chỉ mô tả về những đích đến đẹp đẽ và đầy hạnh phúc sự tu tập, mà nên nói luôn cho họ những khó khăn trở ngại trên con đường tu hành để đi tới những mục đích cao diệu đó.

Do vậy, nói trở lại về chiến thuật tu tập: khi có sự thất vọng, bực tức, hoặc chán nản, bạn đừng tranh đấu với nó—cứ ở yên (an trú) với nó, cho dù nó là gì, rồi…rồi bạn sẽ thấy điều gì sẽ diễn ra. Khi ta chán nản hoặc thất vọng, ta giống như đang ở trong đống phân. Khi ta đang biết học hiểu cách để thoát ra khỏi nó, là ta đang trải nghiệm một thái độ từ bỏ tách ly khỏi nó. Khi bạn nhìn thấy những chướng ngại từ xa, bạn có thể hiểu tại sao tôi gọi đó là “đống phân”. Bạn không thể trông đợi ngày nào sự thiền cũng được tốt lành, nhưng bạn luôn có thể tạo những nhân tốt cho sự thiền ngày mai: chỉ ngồi quan sát mọi sự, không can dự vào mọi sự (cho dù đó là sự thiền tồi tệ đang diễn ra ngay bây-giờ). Bạn biết sự thiền bữa nay không tốt lành, rớt lên rớt xuống; nhưng bạn cứ để yên mọi sự như vậy. Chỉ ngồi nhìn nó diễn ra như vậy và để cho năng lượng chảy vào cái sự-biết, chảy vào cái sự tỉnh-giác thụ động. Để yên nó diễn ra không dính líu gì tới cái ‘ta’, để nó tránh xa khỏi cái ‘người điều khiển’, cái ‘người lý sự’, cái ‘tâm luôn phản ứng sinh sự’.

Khi người tu càng để cho sự tỉnh-giác thụ động phát triển và chỉ ngồi nếm trải mọi sự mà không phản ứng gì với chúng, thì càng có nhiều năng lượng chảy vào sự chánh-niệm. Đứng lùi lại: đừng nắm giữ sự gì, và cũng đừng kháng cự với chúng. (Không tham, không sân). Cứ để yên mọi thứ diễn ra, giống như mây đang bay trên trời, mắc gì ta xía vào chuyện mây bay. Theo cách như vậy, bạn đang chuyển năng lượng vào sự chánh-niệm, vào sự-biết, và rồi tất cả những trạng thái tiêu cực của tâm sẽ phai biến mất. Tâm được thêm năng lượng và sự thiền trở nên dễ dàng. Trong sự đời cũng vậy, khi bạn cứ luôn phản ứng này nọ với bản thân và người khác, khi bạn càng tranh đấu, thì bạn càng lún sâu vào đống phân rắc rối. Giống như bạn đang bước trên bãi cát mềm, bạn càng quậy, càng chụp giựt, tranh đấu, sinh sự, thì bạn càng lún sâu thêm trong cát. Khi bạn đang bước trên vũng lầy, nếu bạn càng cố bước nhanh bước mạnh, thì bạn càng lún sâu xuống lầy. Tương tự như vậy trong thiền tập, nếu bạn nôn nóng và tranh đấu, thì bạn càng có thêm những thời gian thiền tập tồi tệ mà thôi; bạn càng lún sâu vào ‘đống phân’ những trạng thái tâm tiêu cực. Vì vậy cứ để mọi sự diễn ra như chúng là; hãy kiên nhẫn, và sử dụng những trải nghiệm đó như những cơ-hội để tu tập sự hiểu-biết trí-tuệ. Khi trí tuệ bắt đầu “bắc nhịp”, những khó khăn trở ngại sẽ tự phai biến dần.

Khi người tu biết dùng sức mạnh trí-tuệ hơn sức mạnh ý chí, người đó không chỉ loại bỏ được những khó khăn trở ngại và những trạng thái tâm tiêu cực, mà người đó còn có thêm năng lượng và người đó biết cách đưa sự thiền tới mức độ thâm sâu hơn. Người đó biết giây phút-hiện tại nghĩa là gì, và người đó biết lý do cái tâm lăng xăng thì luôn cầu vọng, bắt lỗi, đối đãi này nọ, nó luôn nói: “Giây phút-hiện tại chưa đủ-tốt; ta muốn nó tốt hơn”. Ví dụ, trước đây bạn đã từng thiền tập được tốt lành, bây giờ đang thiền bạn muốn trải nghiệm lại như vậy, bạn cứ nghĩ: “Thế nào cũng được, sắp được lại như rồi” - nghĩ vậy là bạn đã phá tan ngay cái sự thiền rồi. Tính trước như vậy là phá hỏng cái sự đang-thiền rồi. Nếu suy xét tìm hiểu lại bạn sẽ thấy điều đó đúng là sai bài, suy tính cầu vọng là làm ‘bể’ thiền ngay - Hiểu được rồi như vậy bạn dễ dàng buông bỏ để cho mọi sự diễn ra tự nhiên.

Lý do thiền tập không phải là để ‘đắc’ trạng thái nimitta hay tầng thiền định jhāna—thiền là tu tập tạo những nhân để cho nimitta và jhāna tự chúng khởi sinh và tự chúng tạo những nhân cho những trải nghiệm giác ngộ sau đó. Toàn bộ mục-tiêu của chúng ta là tạo ra những nhân cho những điều đó xảy ra, và chúng sẽ trở thành năng lực trí tuệ của chúng ta. Những nhân đó là gì, đó là sự sự buông-bỏ, sự hiền-từ và nhẹ-nhàng—nói gọn, đó là sammāsaṅkappa [cách nghĩ đúng đắn, chánh tư duy]. Bạn dành hết năng lượng, thân và tâm chỉ cho “giây phút-hiện tại” này. Bạn buông bỏ và từ bỏ, mà không trông đợi có lại được điều gì. Buông bỏ thực thụ!

Luôn nhớ rằng khi thiền không nên trông đợi kết quả thiền tập. Tu không cầu chứng cầu đắc gì cả. Nếu tu để chứng đắc cái gì thì bạn chỉ ‘rước’ toàn sự khổ đau mà thôi. Bạn đang thiền tập để buông bỏ, để từ bỏ, để không còn tham muốn—vậy bạn còn tham vọng từ việc tu để được gì.

Sự buông-bỏ, paṭinissagga, có nghĩa là bỏ đi mà không mong đợi được gì; giống như sự cho đi mà không đợi được đền đáp mới là sự bố thí thực thụ. Chúng ta không thiền tu để đạt được huy chương hay phù hiệu hay những sự chứng đắc gì gì đó. Chúng ta không nỗ lực tu tập để đạt tới cái gì để sau đó đem khoe với bạn bè, người quen. Nhiều người hay kể: “Tôi tham dự một khóa tu với ông thầy Ajahn Brahm và tôi đạt được cái này cái nọ…”. Nói vậy chỉ là sự ô nhiễm trong tâm. Chúng ta tu tập để dẹp bỏ những ô nhiễm trong tâm chúng ta; chúng ta thiền tập để không còn có gì, để được tự do.

Hài Lòng với Giây Phút-Hiện Tại

Mấy năm trước tôi tới Nhật, bên chủ nhà đã đưa tôi vào ở một khách sạn năm sao. Họ đã quên cho một người tu thiền ăn trước giờ ngọ. Khi họ dắt tôi tới một nhà hàng sang trọng, lúc đó đã quá giờ trưa. Tôi từ chối không ăn (theo giới luật), có nghĩa là tôi sẽ nhịn ăn luôn suốt ngày đó. Tôi bị mệt và tôi chỉ muốn yên tĩnh và thiền, nhưng đó là một khách sạn hơi ồn ào. Cuối cùng tôi ngồi trong căn phòng mắc tiền, và nghĩ: “Mình đang bị cầm tù ở đây”. Tôi như bị nhốt trong khách sạn năm sao và tôi không muốn ở trong đó. Nhưng tôi kịp nhận ra tôi đang làm gì đang nghĩ gì, và tôi chặn ngay cái trạng thái tâm ngu ngốc đó. Ngu ở chỗ là, ta đang bị giam cầm trong một khách sạn năm sao hay trên một bãi biển đầy nắng đẹp thì có gì là khác nhau. Vấn đề không phải là nơi nào, mà vấn đề là ta không thích bị nhốt trong nơi đó.

Vậy khi bạn đang thiền, hãy tự hỏi mình: “Tôi có muốn ở đây trong giây phút-hiện tại hay không, hay tôi có muốn ở nơi khác?” Nếu bạn muốn ở nơi khác thì ở đây bạn chẳng bao giờ được bình an, hoặc sự thiền định của bạn cũng chẳng được thâm sâu gì cả. Nhưng nếu bạn biết ngăn chặn chính mình, thì trí tuệ hiểu biết sẽ nói với bạn rằng: “Không, đây là đủ-tốt rồi. Tôi muốn ở-đây trong giây-phút-này, với chân bị đau nhức, với mũi bị ngứa ngấy, trong cái nơi thiền ồn ào này, với cái tâm ngu ngốc này—Tôi chỉ muốn ở-đây”. Khi bạn biết hài lòng và muốn ở nơi bạn đang ở, thì bạn sẽ được tự do.

Tôi biết một nhà sư, trước kia thầy ấy bị bắt vô tù ở Thái Lan. Thầy ấy vô tội. Thầy ấy bị nhốt tù khi thầy ấy sắp trở thành vị đứng đầu giáo hội Tăng-già Thái Lan [Sangharaja: nghĩa gốc là Tăng-già vương], bởi vì có những người muốn tranh giành chức vị đó nên họ đã cố tình kết tội thầy có dính líu với phe cánh chính trị. Thầy bị nhốt tù 2 năm, trong tù thầy viết hồi ký của mình. Trong hồi ký ta đọc thấy, thầy ấy thích nơi ở trong tù. Trong tù thầy không cần nói gì cả; cũng không phải nói chuyện với ai sau khi ăn cơm. Thầy ăn thức ăn đơn giản, tịnh chay và ở trong một phòng nhỏ gọn. Thầy nói thật tuyệt vời khi có nhiều tự do, không dính líu nhiều mọi thứ khác. Khi ai thích ở trong phòng giam, chắc người ấy có được tự do ở đó.

Đó là một giáo lý trí tuệ sâu sắc và mạnh mẽ đối với tôi. Tôi nhận ra rằng dù tôi đang ở đâu hay đang làm gì không là vấn đề. Dù tôi đang ngồi trên máy bay hay đang trả lời những câu hỏi hay đang ở trong đô thị đông người, nếu tôi muốn hay tôi thích ở đó thì tâm sẽ yên tĩnh thôi. Đôi khi tôi nghĩ: “Tại sao ta phải làm như vầy? Đây là việc ngu ngốc!”. Nếu tôi nghĩ vậy, dĩ nhiên tôi khổ. Do vậy tôi nên nghĩ: “Không, tôi muốn ở đây” và điều này làm khởi sinh một cảm nhận bình an và tự do. Vì vậy, khi nào bạn đang ngồi trong phòng và tâm không tĩnh tại, bạn đừng làm gì cả; chỉ cần nói: “Tôi muốn ở đây”, rồi tâm sẽ trở nên tĩnh tại.

Khi chúng ta muốn ở-đây, bây-giờ, là chúng ta đang tu tạo sự tự do. Chúng ta đang đang thực tập Diệu Đế Thứ ba—chúng ta đang chấm dứt dục vọng và chặn cái ‘người-làm’. Đây là một chiến thuật rất mạnh mẽ: khi bạn đang ở đâu hay đang làm gì, chỉ cần tự hỏi: “Ta có muốn ở-đây không hay ta muốn ở nơi khác?”. Mỗi lần bạn trả lời muốn ở nơi khác là bạn đang tạo khổ. Đó là nguyên nhân tạo ra khổ, như Diệu Đế Thứ Hai đã nói. Còn mỗi lần bạn nghĩ: “Tôi hạnh phúc khi ở-đây” là bạn đang trừ diệt chấm dứt một số biểu hiện (dạng) thô tế của khổ. Bạn đang làm theo lời Phật dạy và diệu đế thứ ba.

Khi bạn biết hài lòng với hiện tại, cái đang có ở-đây và bây- giờ có thể dạy bạn một cách rất hay. Kinh nghiệm của tôi là, khi tôi ngồi xuống thiền và tôi muốn ở-đây, thì tâm ảnh nimitta—như một người bạn thân—lại xuất hiện ngay, đơn giản bởi vì tâm được tĩnh tại. Bạn đã hiểu tĩnh tại là tâm không chuyển động, đồng nghĩa nó không muốn thứ gì khác và không cố ở nơi khác. Tĩnh tại, theo nhiều người vẫn nghĩ là: “Tôi sẽ tu tới đó; Tôi sẽ tu vầy và tu vậy, rồi sau đó sự tĩnh tại sẽ đến, sẽ có trong tôi”. Nhưng nghĩ vậy thì sự tĩnh tại sẽ không bao giờ đến sau đó. Bạn chỉ có thể tu tạo sự tĩnh tại ngay-bây-giờ, và cách duy nhất để làm điều đó là để yên cho từng giây khắc-hiện tại có mặt. Dù giây khắc-hiện tại có ra sao, bạn cũng nên nói rằng: “Đây là đủ-tốt rồi; Tôi muốn ở-đây trong giây khắc-hiện tại, ngay bây-giờ”. Dù ta có đang trải nghiệm gì, điều quan trọng là thái độ ta muốn ở-đây hay muốn ở nơi khác. Vậy đó, bạn có thể hoàn toàn tự do trong nhà tù hoặc có thể bị giam cầm trong khách sạn năm sao. Điều tuyệt vời khi chúng ta biết rằng dù đang ở nơi nào hay đang trong trạng thái nào, ta vẫn có thể luôn tự do tự tại. Hiểu biết điều đó và hiểu được cách trí-tuệ có thể giải thoát ta. Đây là ý nghĩa của sự “không còn dính mắc” (anālaya), ý nghĩa của sự chấm dứt khổ, của diệu đế thứ ba: không còn chỗ nào để thứ gì có thể bám vào. Đây là ý nghĩa đích thực của sự không còn dính mắc, sự buông bỏ. Đây chính là chất-liệu của sự giác ngộ.

Tự Do khỏi Quá Khứ

Điều nổi bật dễ thấy là: chúng ta là những tù nhân của quá khứ của mình. Ví dụ, bạn có thể hỏi thăm ai “Khỏe không?” và họ trả lời là “Tôi thấy tệ lắm”. Điều này nghĩa là gì? Thường thì có nghĩa họ đã có một ngày tồi tệ, và họ nói lại cho bạn nghe - tức là họ đang mang quá khứ vào hiện tại. Là người tu tập thì chúng ta đừng làm vậy. Đừng để cho sự gì đã qua còn dính bám vào hiện- tại. Dù sự đó mới vừa xảy ra, mới cách đây 5 phút hay 1 giờ. Nếu 5 phút hay 1 giờ trước đây bạn mới có được sự thiền tốt lành, cho dù điều đó là tốt lành ta cũng không mang nó vào hiện-tại. Như tôi vừa nói ở trên, nếu bạn đã từng thiền định thâm sâu, giờ nghĩ bạn cũng sẽ làm được lại như vậy: vừa nghĩ là bạn đã phá hỏng sự thiền hiện tại rồi – nghĩ vậy là bạn cũng đang tạo ra những nhân làm thất bại những lần thiền sau này. Công việc của bạn là làm sao để được tự do, chứ không để phải mang vác những thành tích chứng đắc hay những thất bại trong quá khứ vào hiện tại hay tương lai. Trong đạo Phật, là người tu thiền, bạn không cần phải định dạng bản thân mình bằng công thành hay thất bại; bạn có thể hoàn toàn tự do khỏi những thứ đó. "Ta có thể được tự do khỏi mọi thứ quá khứ" – điều này nghe không thấy hay ho tuyệt vời hay sao? Còn gì bằng nữa.

Tu tập phát triển khả năng kỳ diệu này để hoàn toàn buông-bỏ mọi thứ—anālaya—để bạn không còn dính líu vào mọi thứ, không còn dính chấp vào mọi sự. Khi bạn không còn dính chấp vào thứ gì, cái ‘ta’ của bạn sẽ phai dần và biến mất. Bạn nghĩ bản thân bạn là ‘cái gì’? Bạn nghĩ bạn là ‘ai’? Những tính chất của bạn là gì? Đến giờ bạn đã thiền tập tới đâu rồi? - Đây là những câu hỏi không có câu trả lời bằng đo lường cụ thể; chúng chỉ là những sự phán đoán dựa trên cái giả định có một cái ‘ta’ và cái ‘của ta’. Khi chúng ta tin vào những nhận định và phỏng đoán đó và nhận lấy chúng một cách nghiêm túc, thì chúng chỉ gây ra khổ đau cho chúng ta mà thôi. Chúng ta đã luôn làm vậy từ thuở sơ sinh, luôn làm vậy hàng ngày, và đã luôn nhận lãnh khổ sở liên tục trong muôn vàn lần. Đừng đưa cho bản thân mình bản báo cáo rồi tự mình tin theo đó. Đừng đưa vào mình những khái niệm hay nhận định, đừng nhận lấy hoặc dính mắc vào những thứ đó; hãy để mình tự do.

Tự do có nghĩa là không mang, nhận hay dính chấp vào quá khứ. Mà quá khứ là cái gì? Đó chỉ là những ký ức, và ký ức của ta chỉ là một cách để nhìn lại quá khứ mà thôi—chứ thực tế ta không biết chính xác những sự đã xảy ra. Khi bạn đang vui vẻ (có tâm trạng tốt) và nhìn lại quá khứ, bạn chỉ nhớ toàn những chuyện vui; khi bạn đang buồn bực (có tâm trạng xấu), bạn toàn nhớ những chuyện không hay đã xảy ra. Khi ta nhìn lại quá khứ, nhận thức (tâm tưởng) luôn là do ta chọn—đó là lẽ tự nhiên—và ta chỉ chọn những thứ có vẻ gợi lại na ná với trạng thái hiện tại của mình. Khi người mới tới chùa hay một thiền viện để thụ giới đi tu, người đó nghĩ: “Chùa chiền là nơi đẹp đẽ, sao mọi người không chịu đến đây ở luôn cho rồi?”. Lúc đó nếu thấy có người bỏ chùa hoàn tục, người đó nghĩ: “Sao trên trái đất này lại có loại người có thể bỏ y hoàn tục như vậy ta? Chùa là nơi tuyệt vời mà. Chắc họ điên khùng mất trí hay sao đó”. Rồi…rồi tới một ngày sau này người đó cũng bỏ y hoàn tục, lúc đó người đó lại nghĩ: “Không hiểu sao người ta có thể ở trong chỗ chùa chiền chết tiệt này. Thiệt là khốn khổ. Đây là ngôi chùa chết tiệt, mọi người không nhận thấy hay sao, hay họ đều bị tẩy não hết rồi?”!!! Dù đúng hay sai, cách nói của người đó chỉ đơn thuần là cái sự nhìn vào quá khứ, người đó cóp nhặt những ký ức về nơi chùa đó—bằng tâm trạng của hiện tại. (Như vậy cách nói đó là thiếu tính hiện thực, không phải là hiện thực của giây phút hiện- tại của cái chùa đó). Chúng ta không thể tin, không nên tin vào điều đó. Mà khi thứ gì ta không thể tin được thì chúng ta không nên mang, nhận hay dính chấp theo nó. (Đơn giản là vậy, quá khứ chỉ là hình ảnh méo lệch qua cái ‘lăng kính’ của nhận thức lúc hiện tại, và do vậy nó không bao giờ là xác thực và đáng tin cậy. Vậy nên chúng ta không nên tin vào quá khứ, và không nên chấp vào nó một cách chắc chắn).

Những điều ta không chấp lấy một cách chắc chắn thì tốt hơn. Nhưng thực tế thì– những điều ta không chấp lấy một cách chắc chắn đó cũng chẳng đáng giá gì để ta chấp lấy chúng—cứ buông bỏ chúng và ta tự do. Dùng trí tuệ hiểu biết—sự hiểu biết của bạn về bản chất đích thực của quá khứ là gì—để bạn được tuyệt đối hoàn toàn 100% tự do. Nếu làm được vậy tất cả chúng ta đều đang ở trong một sân chơi tuyệt vời: không còn ai là thiền giả xuất sắc hay ai là người thiền ngu dại nữa. Ngay ở trong thời khắc-hiện tại của thiền, tôi chẳng khác gì những thiền nhân khác. Điều tuyệt vời khi ta được tự do và không có danh tiếng gì trong việc thiền tập— không có gì để cố giữ, để lo lắng, hay để mặc cảm về nó, và không có gì để sửa chữa. Chúng ta hoàn toàn tự do và trống không. Nếu bạn biết nghĩ và tu tập như vậy—không mang vác thứ gì và luôn thấy bình an trước mọi sự đến đi—thì sự thiền thật là dễ dàng.

Nhiều lúc nhiều người chỉ đang xây dựng sự thất bại. Vì họ nghĩ họ thất bại trước đó, nên chắc họ cũng sẽ thất bại sau đó. (Đây là tâm lý rất phổ biến, không phải số ít. Ví dụ, nhiều người học dở môn toán hay môn hóa khi còn đi học thì họ đều nghĩ họ sẽ chẳng bao giờ học tốt được môn đó). Tôi còn nhớ hồi tôi còn đi dạy học, có những học sinh có học lực như nhau nhưng bị chia thành hai lớp A và B. Những đứa trẻ lớp A nghĩ rằng mình được xếp vào lớp giỏi bởi vì người ta nói điểm của chúng cao hơn lớp B. Học trò lớp B nghĩ mình được phân vào lớp B do mình điểm học của mình thấp hơn nhóm lớp A. Đây là một cuộc thí nghiệm tâm lý. Sau một thời gian học và kiểm tra, học sinh lớp A học và làm bài thi tốt hơn. Học sinh lớp B học và làm bài thi yếu hơn lớp A. Hãy cẩn thận với tâm lý đó! Học sinh lớp A do nghĩ mình đã học giỏi điểm cao nên họ tự tin học tập và kết quả thi được điểm cao sau đó. Học sinh B nghĩ mình học dở nên thiếu tự tin nên không còn siêng học và do kết quả là sau đó thi cũng tệ hơn. Tương tự như vậy, khi bạn nghĩ mình thất bại, mình không tu được, không thiền tập được, thì nó sẽ thành nguyên nhân làm bạn không thiền tập được. Nếu bạn đã nghĩ từng như vậy, giờ hãy buông bỏ nó; dẹp bỏ ý nghĩ trước đây. Thoát khỏi quá khứ, bằng cách nhắc mình nhớ rằng: chỉ có hiện tại là thứ mình có được. Hãy vui lòng khi ngồi ở đây, vui lòng khi ngồi thiền, cho dù bạn có trải nghiệm sự gì tồi tệ trong khi thiền tập.

Khi tu tập như vậy, bạn khám phá ra rằng ngay cả những trải nghiệm khổ đau cũng chỉ là kết quả của thái độ và cách nhìn của ta về mọi thứ. Phật đã nói chúng ta nên hiểu biết thấu suốt tường tận hoàn toàn về sự khổ (dukkha). Khi bạn hiểu biết giây phút-hiện tại một cách hoàn toàn, bạn có thể nói: “Ma Vương, ta biết rõ ngươi”, và sự khó khổ sẽ biến mất. Thực sự rất khó để thay đổi một người, một tình cảnh hay một nơi chốn, nhưng chúng ta đâu cần phải làm điều đó. Cái bạn có thể thay đổi là thay đổi cách và thái độ bạn nhìn vào mọi thứ. Bạn cần một cách-nhìn mới, cần có một thời khắc-hiện tại của trí tuệ, và bạn sẽ nhìn thấy mọi sự hoàn toàn khác. Khổ đau sẽ phai đi và biến mất, và sự thiền sẽ được dễ dàng.

Nhiều lúc sự thiền của tôi chẳng ra sao, tôi tự hỏi mình: “Điều gì đang xảy ra? Điều gì đang diễn ra” Nó lập tức giải quyết tình trạng đó ngay, bởi vì ngay khi cái trí biết nhận ra vấn đề trục trặc đó thì tình trạng đó tự tan biến ngay. Rồi giây phút sau kế tiếp sau đó thực sự bình an, và như vậy ta đã thoát ra khỏi đó, và có thể đi vào sự thiền thâm sâu. Đây là sức mạnh của trí tuệ thực sự. Nếu có trí tuệ minh sát thực sự, nếu có trí tuệ hiểu biết thực sự, nó sẽ làm khởi sinh trạng thái tĩnh-lặng (upasama). Vấn đề đã được nhìn thấy, bạn đã nhìn thấy rõ vấn đề, và bạn có thể nói: “Ma Vương, ta biết rõ ngươi ”. Lúc đó Ma Vương chỉ không lén lén bỏ đi—mà biến mất tiêu luôn.

Cho Đi, Cho Đi Hết Một Trăm Phần Trăm

Đó là vài kỹ thuật chúng tôi đã dùng để dẫn dắt sự thiền tập của mình đi tới chỗ thâm sâu hơn. Ai cũng có thể làm được. Cố dùng trí tuệ hiểu biết mỗi khi bạn gặp khó khăn tồi tệ, hoặc mỗi lúc bạn không thể thiền sâu được—dùng trí biết và bạn sẽ thấy ngạc nhiên về công dụng của nó. Hãy vui lòng ở-đây và hãy đủ sắc bén để dùng kỹ thuật này một cách đúng đắn; đừng phá cách, đừng cố làm cách khác, chỉ dùng cách đó thôi. Chỉ cần tâm niệm: “Được, tôi vui lòng; tôi hạnh phúc với ở- đây”. Cho đi hết 100%—buông bỏ hết quá khứ, đừng cố làm điều gì, và đừng mong cầu điều gì. Cứ để yên có mọi sự biến qua.

Cho đi 100% và bạn sẽ thấy nó diệu dụng. Bạn sẽ thấy sự thiền trở nên bình an ngay lập tức. Bạn không chỉ được đền đáp bằng một trạng thái thiền an bình, mà bạn còn có được thêm trí tuệ. Đó không còn là trí tuệ kiểu trí thức, không còn là trí tuệ của Phật, không phải trí tuệ của thầy Ajahn Chah—đó là trí tuệ của bạn. Bạn đã tu tập và sự thiền đã được diệu dụng. Tâm được thông minh hơn, sắc bén hơn và khôn khéo hơn, và nó đang nhận thấy con đường đi tới sự giải thoát.

Đức Phật đã nói chúng ta cần hiểu biết rõ (bản chất) sự thỏa thích khoái-lạc, và hiểu biết rõ sự hiểm-nguy trong tấm thân năm uẩn và sáu giác quan, và hiểu biết rõ sự giải-thoát (kinh SN 22:26– 28; SN 35:13–18). Điều quan trọng nhất là giải thoát. Chúng ta không thể giải thoát bằng sức mạnh ý chí, hay chỉ bằng cách cố làm một thiền giả mạnh mẽ có thể ngồi chịu đau đớn và ép tâm phải chịu nếm trải qua mọi sự xảy ra. Cách để đi từ ngu dốt vô minh tới niết-bàn là bằng trí tuệ hiểu biết. Trí tuệ dẫn tới sự bình an và tĩnh tại, và sự tĩnh tại lại củng cố tăng cường trí tuệ. (Tuệ dẫn tới an định và định lại củng cố tuệ). Từng bước từng bước bạn được chánh niệm hơn, bình an hơn, và hạnh phúc hơn. Sự chánh niệm càng lớn, người tu nhìn thấy càng sâu hơn. Con đường đẹp đẽ đó là rất thú vị và rất nhiều niềm vui. Hãy nhớ bạn có thể làm được điều đó; và bạn sẽ làm nó, nếu bạn biết dùng căn trí-tuệ. Đừng nghiến răng hay đập đầu vào tường—tường gạch cứng hơn da xương óc não. Nếu muốn tu để được hạnh phúc, bình an và giải thoát, hãy dùng trí tuệ hiểu biết—trí-biết mới là hùng mạnh hơn rất nhiều.

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank