PHẬT HỌC CHỈ NAM: CHƯƠNG 18. THUYẾT THIÊN ĐỊA VẠN VẬT ĐỒNG NHẤT THỂ VỚI THIỀN TÔNG (THIỀN ĐỐN NGỘ)

Tôi đã viết ba bài về Thiền: Suy tư về Thiền [1], Mạn đàm về Thiền [2], Ít nhiều cảm nghĩ và suy tư về Thiền Học Việt Nam từ triều Lý tới nay [3], cho nên muốn viết thêm một bài nữa về Thiền, tôi cũng cảm thấy khó khăn. Trong bài 3, suy tư về Thiền Học Việt Nam, tôi đã dùng thuyết Thiên Địa Vạn Vật đồng Nhất Thể, để hệ thống hóa và trình bày tư tưởng các Ngài.

Quí vị nếu có thì giờ xin đọc lại các bài trên.

Thiền dạy ta bài học chính yếu gì?

Nói trắng ra là Thiền chỉ dạy ta Thành Phật. Đại khái rằng Tự tánh ta, Bản thể ta là Phật, là Chân, Thiện, Mỹ, nhưng Ông Phật ấy bị Vô Minh, Mê Vọng vây bủa bên ngoài. Tu luyện chính là tháo gỡ, là tước bỏ bức màn vô minh đó, chính vì vậy mà Thoát vòng vô minh là Giải Thoát..

Đạt Ma tổ sư nói: Bất lập văn tự, giáo ngoại biệt truyền, trực chỉ nhân tâm, Kiến Tính Thành Phật. (Không lập chữ nghĩa, truyền ngoài giáo điều, chỉ thẳng vào tâm, Thấy Tính thành Phật.)

Tôi học được nơi Ngài Đạt Ma: Hãy đi vào Tâm mà tìm Phật, hãy tìm thấy Tính sẽ thành Phật.

Mạnh tử xưa cũng nói:

Tận thiện lòng sẽ hay biết Tính,

Hay biết Tính nhất định biết Trời.

(Tận kỳ tâm giả, tắc tri kỳ Tính dã, tri kỳ Tính tắc tri Thiên hĩ. - Mạnh tử, Tận tâm chương cú thượng, 1)

Mạnh tử còn có câu bất hủ khác: Đạo cũng như một con đường lớn vậy. Biết được lẽ đạo há có khó gì? Tại người chẳng truy tầm đó mà thôi. Ngươi hãy trở về nước ngươi mà truy tầm, nghiên cứu đạo lý. Đừng sợ thiếu thày. (Mạnh tử, Cáo tử, chương cú hạ, 2), Như vậy, Đạo là Bản thể, là Phật tánh, là Chân Như. Tìm ra được Tính là tìm ra tất cả. Chữ Đạo trong Phật giáo cũng là đường đưa tới Niết Bàn. (Phật Học từ điển, tr. 1598)

Câu Tức tâm tức Phật cũa Mã Tổ, hay của Đại Tịch (Chân Tâm là Phật) chính là ý này.[4]

Đức Sơn (779-865) chuyên giảng Kinh Kim Cương. Theo Ông thì sau khi chứng Kim Cương Dụ Định, người hành giả phải học uy nghi Phật trong một ngàn kiếp, tu tập Phật hạnh trong một ngàn kiếp rồi sau đó mới thành Phật. Thế mà bọn ma ở phương Nam lại nói «Tâm chính là Phật». Đức Sơn lấy làm công phẫn, bèn gánh sớ sao kinh sách đi về phương Nam, để dẹp tan bọn tà ma này.

Không ngờ đi đến Phong Châu, gặp một bà lão bán bánh rán, dùng Kinh Kim Cương hỏi Đức Sơn một câu, làm ông không trả lời được. Câu đó là: Kinh Kim Cương nói: «Quá khứ tâm bất khả đắc, vị lai tâm bất khả đắc, hiện tại tâm bất khả đắc», chẳng hay Thượng Tọa muốn điểm tâm cái nào đây. Đức Sơn không trả lời được. Bà lão bèn chỉ cho lên yết kiến Hoà Thượng Long Đàm.

Lên gặp Long Đàm, Đức Sơn bị Hoà Thượng chinh phục. Mấy ngày sau, Đức Sơn đem các sớ sao của mình ra trước Pháp đường đốt sạch, và bỏ ý định chống đối người miền Nam.

Tóm lại Thiền cốt dạy người đốn ngộ: Nhìn thấy Bản Tính mình để thành Phật.

Thiền cũng như Hoa Nghiêm hay Thiên Thai dạy ta rằng: Con người chúng ta có 2 phần:

Một phần siêu không gian, thời gian, đó là Một, là căn cơ, gốc gác muôn loài. Phần này bất sinh, bất diệt, vô thanh sắc, vô hình tướng, vô quải ngại, vĩnh cửu, trường tồn, Bất biến, bất dịch. Đó là cảnh giới Niết Bàn, Đại Ngã.

Nó được gọi bằng nhiều danh từ như Chân Như, Tự Tính, Thanh Tịnh Tâm, Phật tính, Pháp Thân, Như Lai tạng, Thực tướng, Pháp giới, Pháp Tính, Viên Thành Thực Tướng, Không v.v... Nhất Tướng, Vô tướng, Pháp thân, Pháp chứng, Pháp vị, Niết Bàn, Vô Vi, Chân Đế, Chân tính, Chân Không v.v... [5] Vì không lệ thuộc thời gian, nên cõi này không có dĩ vãng, tương lai, mà chỉ là hịên tại trường tồn, miên viễn.

Một phần lệ thuộc không gian, thời gian: Đó là Vạn, là chi diệp, ngọn ngành, là Vạn Hữu. Phần này là phần sinh diệt, luân hồi, sinh tử, hình danh sắc tướng, biến thiên, tạm bợ, ngũ uẩn, vô ngã.

Đó là Chúng sinh giới, Sum la vạn tượng, Vạn Pháp. Cõi Niết Bàn và cõi Luân Hồi, cõi Phật và cõi chúng sinh như đan quyện với nhau, nhưng vẫn tách rời nhau, làm ta không biết đâu là nẻo về. Muốn tìm về Chân Ngã, về Chân Như ta phải dùng trí Bát Nhã. Bao giờ trong đầu não ta lóe sáng ra, bao giờ bức màn vô minh được vén kéo ra, thì lúc ấy ta sẽ nhìn thấy Bản Thể, tìm thấy Bản lai diện mục của ta.

Ở cõi Niết Bàn, Tự Tánh, thì Chân Ngã hay Đại Ngã là Thực Thể duy nhất, chi phối vạn hữu, cho nên chúng ta đừng bao giờ chối bỏ Đại Ngã.

Trong quyển Minh Triết và Đời Sống (Nguyên Phong tr. 52) có đoạn rất hay: «Có một cái còn quí hơn sự giàu có, quí hơn gia đình, quí hơn đời sống... Đó chính là Chân Ngã của Anh, là cái đang ngự trị trong vạn vật, là cái tinh hoa thấm nhuần tất cả mọi danh tánh, hình tướng, giống như bơ trong sữa, như luồng điện trong sợi dây điện. Có thể anh chưa nhận biết được cái Chân Ngã này, nhưng sự ý thức nó, đạt đến nó, là sự thực hiện Chân Ngã chính là mục đích của kiếp người.»

Đại Niết Bàn kinh quyển 7 viết: «Ngã chính là Như Lai Tạng. Tất cả chúng sinh đều có Phật tính. Như thế thì cái nghĩa chữ Ngã, từ trước đến nay, thường bị vô số phiền não che mất đi, nên chúng sinh không nhìn ra được.» (Ngã giả, tức thị Như Lai Tạng nghĩa. Nhất thiết chúng sinh tát hữu Phật Tính, tức hữu NGÃ nghĩa. Như thị NGÃ nghĩa, tòng bản dĩ lai, thường vi vô lượng phiền não sở phúc, thị cố chúng sinh bất năng kiến đắc... Đại Niết Bàn kinh quyển 7, tr. 24).

Nói ta có Đại Ngã, nhiều người cho là tôi nói sai, nhưng nếu ta dở báo chí Phật giáo ta sẽ thấy Phật giáo nói tới Đại Ngã như cơm bữa. Dở Trúc Lâm số 6, tr. 3, Hòa thượng Thích Thanh Cát viết: «Để giải quyết thỏa đáng mọi vấn đề, Đức Phật đã hiện thân xuống miền Trung Ấn Độ cách đây 2541 năm với mục đích chỉ dạy cho chúng ta biết bỏ tà theo chính, bỏ cái Tiểu Ngã hẹp hòi để hòa mình vào ĐẠI NGÃ chân thật, nên Ngài đã tuyên bố “Thiên thượng, thiên hạ duy NGÃ độc tôn” nghĩa là trên trời dưới đất, chỉ có ĐẠI NGÃ chân thật mới là cao nhất.»

Bà Minh Đức Hoài Trinh viết: «Thiên Thượng Thiên Hạ» có nghĩa là toàn cõi vũ trụ, duy ngã ở đây là cái NGÃ TUYỆT ĐỐI, ĐẠI NGÃ. Tức là bất chấp cái tôi nhỏ bé của tự ngã, mà là cái tự tại của PHẬT TÂM, cũng là cái BẢN THỂ của vũ trụ, cái TÂM TUYỆT ĐỐI, DUY NHẤT.

Ý nghĩa của cả câu là từ trên trời xuống dưới đất, bất kỳ thời gian nào, địa điểm nào, bất kỳ người nào cũng đều có PHẬT TÂM, mà cái vạn vật tồn tại ấy mới là đáng tôn kính... (Trúc Lâm số 6, trang 9 & 10).

Tóm lại, Tiểu ngã hay Vọng tâm sống trong luân hồi. Đại Ngã hay Chân Tâm là cõi Niết Bàn. Luân Hồi thì Biến Thiên, Niết Bàn thời Vĩnh Cửu. Cái gì Biến thiên trong ta không phải là ta, đó là những gì Vô Minh, Ảo Hóa. Cái gì Bất biến trong ta mới thực là Ta,là Phật tính, là Đại Ngã trong ta, là Đạo trong ta, là chính Ta nên không tu mà vẫn đạt, không cầu mà vẫn đắc. Ta chỉ việc liệng cái mê vọng, cái vô minh đi là xong.

Tôi có đồ bản sau đây sơ phác 2 phần: Chân, Vọng trong con nguời, 2 phần Luân Hồi và Niết Bàn. Sao chép lại nơi đây, mong giúp ích cho mọi người. Hình vẽ nơi bìa quyển sách: The coming new man, của J.Van Rijckenborgn, 1957 Rozerkruis-Pers, Haarlem-The Netherlands. Hình vẽ không một lời giải thích.

Ta thấy chính giữa là Hình Tròn. Đó là Niết Bàn, đó là Chân Ngã, là Không. Hình Tam Giác bên ngoài với 49 tia sáng là Vọng Ngã, là Luân Hồi. Mục đích ta là đạt vòng Tròn chính giữa ngay trong đời ta.

Muốn trở về với Nhất, với Đạo, muốn vào Niết Bàn, trước hết ta phải băng qua Luân Hồi. Mà Luân Hồi không phải là biến hóa lung tung, khổ đau vô tận, mà chính là Tiến Hóa. Chúng ta luân hồi, tiến hóa để hoàn thành 3 mục tiêu:

1. Hoàn thành Vật Đạo
2. Chu toàn Nhân Đạo
3. Thực hiện Thiên Đạo, Phật Đạo, Thánh Đạo. (Ngày nay, nhiều sách đã chủ trương Luân Hồi là Tiến Hóa, nhưNhững Bí Ẩn của cuộc Đờicủa Nguyễn Hữu Kiệt, Xuân Thu xuất Bản).

Chúng ta sẽ dùng 50 năm đầu đời ta, để lo vật đạo, nhân đạo. Dùng 50 năm cuối đời ta để thực hiện Phật Đạo. Con người lý tưởng mong mỏi khi giã từ thế tục, tâm hồn sẽ sáng quắc như mặt trời chính Ngọ, hay như trăng đêm rằm.

Con người lý tưởng lúc sơ sinh cũng như vầng trăng vừa quá rằm đẹp đẽ. Nhưng dần dà lớn lên, lạc lõng vào cuộc đời tìm sinh kế, cũng như vầng trăng khuyết dần, mờ dần. Đến lúc công danh ở đời rực rỡ, lợi lộc ở đời dồi dào nhất, thì lại là lúc mà tinh thần nghèo nàn nhất.

Nhưng con người lý tưởng không thể bị vật dục che mờ mãi. Nhờ biết suy tư về sự biến thiên, chất chưởng bên ngoài, con người lý tưởng có ngày sẽ tìm lại được nguồn sống bên trong, sẽ dần dần tài bồi cho tâm hồn mình thêm hoàn bị, và lúc thoát ly cuộc đời, sẽ sáng quắc như vừng Dương chính Ngọ, hay rực rỡ như trăng đêm rằm... Thế là họ đã bước vào con đường Hồi Phục, Qui Nguyên Phản Bản.

Đức Khổng nói: Đạo có 2 ngả: Nhân và bất Nhân (Khổng tử viết: Đạo nhị: Nhân dữ bất Nhân nhi dĩ hỹ. Mạnh tử, Ly Lâu, chương cú thượng, câu 2)

Đào Hư Tử theo ý đó cũng viết: «Năm mươi năm đầu là tiến số, là học để giúp đời, càng ngày càng phải rạng mặt với đời. Năm mươi năm sau là thoái số, là học để treo gương cho đời, càng ngày càng phải tu nhân, tích đức.» (Nhân sinh ngũ thập chi tiền vi tiến số, dụng thế chi học, đương nhất nhật chương nhất nhật. Ngũ thập dĩ hậu, vi thoái số, thùy thế chi học, đương nhất nhật, tích nhất nhật. Kỷ thượng ngữ, tr. 10)

Luận Ngữ viết: «Đến chừng bốn năm mươi mà ta chưa nghe danh tiếng họ, chừng ấy ta chẳng còn sợ họ nữa.» (Tứ thập, ngũ thập nhi vô văn yên, tư diệc bất túc úy dã dĩ. Luận Ngữ, Tử Hãn đệ cửu, câu 22)

Nhưng con người không phải quay cuồng mãi trong vũ trụ, mà cũng có lúc được vào trung tâm huyền diệu của lòng mình và của vũ trụ, để làm chủ chốt không gian, thời gian và vũ trụ,

Bí quyết này được diễn tả bằng hành động tượng trưng của Thiên tử xưa trong tòa Minh Đường.

Xưa mỗi năm Thiên Tử, sau ngày Hạ Chí, sẽ vào Trung Cung Minh Đường, mặc hoàng bào, ở đó ít ngày, cốt tượng trưng quyền Thiên Tử, làm khu nữu không gian, thời gian. [6]

Nhập Trung Cung là Bí quyết xưa của Đạo Lão, Đạo Khổng, mà nay Cao Đài gọi là Đột phá Thiên Môn, hay Nê Hoàn Cung (Nay là Não Thất Ba -Third Ventricle). Chính vì vậy mà Phật giáo cũng gọi Nê Hoàn Cung là Niết Bàn. [7]

Chú Án Ma Ni bát minh hồng, chính là dạy ta bí quyết nhập trung cung Huyền diệu ấy. Anagarika Govinda đã viết quyển Les Fondements de La Mystique Tibetaine (Có bản dịch Anh Văn), để dịch lời Chú này, và tôi nương theo ý Ông đã dịch lời Chú như sau: Ngọc châu viên giác (Tuyệt đối thể) chiếu diệu trong liên hoa tâm (Trung Tâm não bộ)

Áo Nghĩa Thư Ấn Độ coi Liên Hoa là Trung Cung Não Bộ, hay là Thiên Cung, nơi Trời (Brahma) ngự trị. [8]

Từ 1961, tôi đã bàn về Nê Hoàn Cung [9], thì gần đây cũng có những nhóm Thiền đã bàn đến đem óc não vào công phu tu thiền.

Trước hết là nhóm Thiền Tịnh Trực Đáo Chân Tâm [10] sách 89 trang nhưng có nhiều trang bàn về Đả phá Thiên Môn bàn về Huyền Quan Khiếu thật sâu sắc. [11] Tôi thích thú nhất đoạn sau đây:

Đại Đạo vô môn,

Thiên sai hữu lộ,

Thấu đắc thử quan,

Càn Khôn độc bộ.

Đại đạo không cửa, có hàng ngàn lối đi vào, nhưng một khi hành giả vượt thoát khỏi giới hạn của «Cánh cửa không cửa» này (Vô Môn Quan), là hành giả sẽ độc bộ vào Càn Khôn. Đại Đạo mà Vô Môn Huệ Khai thiền sư muốn nói ở đây, là thế giới huyền linh của Trời, Phật, và «Cánh Cửa Không Cửa» (Vô Môn Quan) chính là Nhất Khiếu Huyền Quan, ngay tại đỉnh đầu, nơi Bản Thể của mỗi hành giả. Hành giả chỉ có thể vượt thoát khỏi Thiên Môn (Vô Môn Quan), thì mới có thể vào Đại Đạo hay thế giới huyền linh của Càn Khôn được...[12]

Bộ sách thứ hai là Đồ Thị dẫn giải Thiền, dẫn giải phép Thiền trong Quyển Thiền Tông cuối thế kỷ hai mươi gồm 2 tập, do Tỳ Kheo Thông Triệt biên soạn (Tập I: 438 tr; tập 2: 400 tr.). Sách rất hiện đại, nhưng không nói gì về Não Thất Ba tức là về Nê Hoàn Cung (Huyền Quan Khiếu), mà chỉ bàn về các vùng như Đồi Thị, Trung tâm kiến giải tổng quát (Vùng giác trí tâm linh),Trung tâm giải mã. Thùy Tráng, Thùy Đỉnh, Thùy Thái dương, Thùy Chẩm (Tập Hai, tr, 140) như ta thấy, đều nằm trong Vỏ Đại Não, chứ không nằm trong Trung tâm não bộ. Mà cái gì ở ngoài Vỏ, ở Ngoại biên, thì không thể nào giữ nhiệm vụ quan trọng như là tương xứng với Tánh giác được.

Đây chỉ là một nhận xét của tôi về một điểm nhỏ nhoi trong quyển sách. Tôi không làm công việc điểm sách. Tôi thấy đó là bộ sách hay, nên đọc.

Trên đây tôi đã giải 3 vấn đề:

1. Đại Ngã, Nguồn sinh vạn hữu.
2. Luân Hồi chi phối sự Tiến Hóa con người.
3. Trung điểm Tiến Hóa nằm ngay trong trung tâm não bộ con người. Trục chuyển Pháp Luân là ở đó. Đó cũng là Trung Đạo, là Chân Tâm con người.

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank

TỦ SÁCH TINH HOA:

Sách nói: 02:32:53

Thông Điệp Của Nước (Masaru Emoto)

Sách nói: 02:32:49

Bí Mật Của Nước (Masaru Emoto)

Sách nói: 01:29:30

Từng Bước Nở Hoa Sen (Thích Nhất Hạnh)

Sách nói: 02:53:16

Không Diệt Không Sinh Đừng Sợ Hãi (Thích Nhất Hạnh)

Sách nói: 03:53:07

Giận (Thích Nhất Hạnh)

Sách nói: 23:22:12

Đường Xưa Mây Trắng (Thích Nhất Hạnh)

Trở Về Từ Cõi Sáng (Nguyên Phong)

Sách nói: 07:39:44

Hành Trình Về Phương Đông (Nguyên Phong)

Ngọc Sáng Trong Hoa Sen (Nguyên Phong)