THÂN THIẾT - TIN CẬY BẢN THÂN MÌNH VÀ NGƯỜI KHÁC: NHU CẦU VỀ RIÊNG TƯ

Con người có hai mặt, bên ngoài và bên trong. Bên ngoài có thể là công cộng, nhưng bên trong không thể thế được. Nếu bạn làm bên trong thành công cộng, bạn sẽ đánh mất linh hồn mình, bạn sẽ đánh mất khuôn mặt nguyên thuỷ của mình. Thế thì bạn sẽ sống cứ dường như bạn không có bản thể bên trong. Cuộc sống sẽ trở thành buồn tẻ, vô tích sự. Điều đó xảy ra cho những người lãnh đạo cuộc sống công - các chính khách, các diễn viên điện ảnh. Họ trở thành công cộng, họ mất đi bản thể bên trong của mình hoàn toàn; họ không biết họ là ai ngoại trừ điều công chúng nói về họ. Họ phụ thuộc và ý kiến của người khác; họ không có cảm giác về bản thể của mình.

Một trong những nữ diễn viên nổi tiếng nhất, Marilyn Monroe, đã tự tử, và các nhà phân tâm đã từng suy ngẫm về lí do tại sao. Cô ấy là một trong những người đàn bà đẹp nhất từng có, là một trong những người thành công nhất. Ngay cả tổng thống Mĩ, John F. Kennedy, cũng yêu cô ấy, và hàng triệu người yêu cô ấy. Người ta không thể nghĩ được bạn có thể có cái gì hơn nữa. Cô ấy có mọi thứ.

Nhưng cô ấy là công cộng và cô ấy biết điều đó. Ngay cả trong phòng ngủ đáng yêu của cô ấy khi tổng thống Kennedy ở đó, cô ấy cũng nói với ông ấy là "Thưa ông tổng thống" - cứ dường như người ta làm tình không với đàn ông mà với một thể chế.

Cô ấy là một thể chế. Dần dần cô ấy trở nên nhận biết rằng cô ấy chẳng có gì riêng tư cả. Có lần cô ấy đã đứng làm mẫu cho cuốn lịch khoả thân, và ai đó hỏi, "Cô có cái gì trên mình khi cô đứng làm mẫu cho lịch này không?"

Cô ấy đáp, "Có chứ, tôi có cái gì đó trên mình đang bật - cái radio."

Bị phơi bày, trần trụi, không cái ta riêng tư. Cảm giác của tôi là ở chỗ cô ấy đã tự tử bởi vì đó là điều duy nhất còn lại mà cô ấy có thể đã làm một cách riêng tư. Mọi thứ đều công cộng; đó là cái duy nhất cô ấy có thể làm theo cách riêng của mình, một mình, cái gì đó tuyệt đối thân thiết và bí mật. Các nhân vật công cộng bao giờ cũng có xu hướng tự tử bởi vì chỉ qua tự tử mà họ mới có thể có thoáng nhìn về họ là ai.

SÁCH HAY MỖI NGÀY:

Sự Im Lặng Của Bầy Cừu

Tâm Lý Học - Nghệ Thuật Giải Mã Hành Vi

Khi Bạn Đang Mơ Thì Người Khác Đang Nỗ Lực

Sức Mạnh Tiềm Thức

Hai Số Phận

Càng Mạnh Mẽ, Càng Dịu Dàng

Sapiens: Lược Sử Loài Người

Đừng Chỉ Đẹp Mà Không Hiểu Chuyện

Càng Kỷ Luật, Càng Tự Do

Và tất cả những cái đẹp là cái bên trong, và cái bên trong nghĩa là tính riêng tư. Bạn có quan sát đàn bà làm tình không? Họ bao giờ cũng nhắm mắt. Họ biết điều gì đó. Đàn ông cứ làm tình với mắt mở; anh ta vẫn còn là người quan sát. Anh ta không hoàn toàn trong hành động này; anh ta không toàn bộ trong nó. Anh ta vẫn còn là người nhòm, cứ dường như ai đó khác đang làm tình và anh ta đang xem, cứ dường như việc làm tình là trên màn hình ti vi hay trong phim. Nhưng người đàn bà biết rõ hơn bởi vì cô ấy được điều chỉnh tinh tế hơn với cái bên trong. Cô ấy bao giờ cũng nhắm mắt. Thế thì tình yêu có hương thơm hoàn toàn khác.

Làm một điều này: Ban đêm chạy đi tắm, và rồi bật đèn và tắt đèn đi. Khi có bóng tối bạn sẽ nghe thấy tiếng nước rơi rõ ràng hơn, âm thanh sẽ sắc nét hơn. Khi đèn được bật lên, âm thanh sẽ không sắc thế. Điều gì xảy ra trong bóng tối? Trong bóng tối, bởi vì bạn không thể nhìn được, mọi thứ khác biến mất. Chỉ bạn và âm thanh có đó. Đó là lí do tại sao trong tất cả các nhà hàng ngon ánh sáng quá chói đều bị tránh. Chúng toàn là ánh sáng nến. Bất kì khi nào một nhà hàng được thắp nến, hương vị đều sâu sắc hơn - bạn ăn ngon và bạn thưởng thức nhiều hơn. Hương thơm bao quanh bạn. Nếu có đèn rất sáng, hương vị không còn có đó. Mắt làm mọi thứ thành công cộng.

Trong chính câu đầu tiên của cuốn Siêu hình của mình, Aristotle nói rằng thị giác là giác quan cao nhất của con người. Nó không phải vậy - thực tế, thị giác đã trở thành quá chi phối. Nó đã chiếm độc quyền toàn thể cái ta và phá huỷ tất cả các giác quan khác. Thầy của Aristotle, Plato, nói rằng có phân cấp trong các giác quan - thị giác ở đỉnh, xúc giác ở đáy. Ông ấy tuyệt đối sai. Không có phân cấp nào cả. Tất cả các giác quan đều ở cùng mức độ, và đáng phải không có phân cấp nào.

Nhưng bạn sống qua mắt: Tám mươi phần trăm cuộc sống của bạn là hướng theo mắt. Điều này không nên là như vậy; cân bằng phải được khôi phục. Bạn cũng nên sờ, bởi vì sờ có cái gì đó mà mắt không thể cho được. Nhưng cứ thử, thử sờ người đàn bà bạn yêu hay người đàn ông bạn yêu trong ánh sáng rõ, và thế rồi sờ trong bóng tối. Trong bóng tối thân thể để lộ bản thân nó; trong ánh sáng rõ nó che giấu.

Bạn đã xem tranh của Renoir về thân thể phụ nữ chưa? Chúng có cái gì đó huyền bí trong chúng. Nhiều hoạ sĩ đã vẽ thân thể phụ nữ, nhưng không có so sánh được với Renoir. Khác biệt là gì? Tất cả các hoạ sĩ khác đều đã vẽ thân thể phụ nữ như nó được nhìn qua mắt. Renoir đã vẽ nó cứ dường như nó được cảm thấy bằng tay, cho nên bức hoạ có hơi ấm và sự gần gũi, sự sống động.

Khi bạn sờ, cái gì đó xảy ra rất gần gũi. Khi bạn nhìn, cái gì đó là xa xăm. Trong bóng tối, trong chỗ bí mật, trong chỗ riêng tư, cái gì đó được lộ ra mà không thể được lộ ở chỗ mở, ở bãi chợ. Người khác đang nhìn và quan sát; cái gì đó sâu bên trong bạn co lại, nó không thể nở hoa. Cũng hệt như bạn để hạt mầm xuống nền đất mở cho mọi người cùng nhìn vào. Chúng sẽ không bao giờ nảy mầm. Chúng cần được ném sâu vào trong bụng mẹ của đất, trong bóng tối sâu thẳm nơi không ai có thể nhìn chúng. Tại đó chúng bắt đầu nảy mầm, và cây lớn được sinh ra.

Cũng như hạt mầm cần bóng tối và riêng tư trong đất, tất cả các quan hệ sâu sắc và thân thiết vẫn còn là bên trong. Chúng cần riêng tư, chúng cần chỗ chỉ hai người tồn tại. Thế thì một khoảnh khắc tới khi thậm chí hai biến mất, và chỉ một còn lại.

Hai người yêu sâu sắc trong hài hoà với nhau thì tan biến đi. Chỉ một tồn tại. Họ thở cùng nhau, họ ở cùng nhau; tính cùng nhau tồn tại. Điều này sẽ là không thể được nếu người quan sát có đó. Họ sẽ không bao giờ có khả năng buông bỏ nếu người khác đang nhìn. Chính đôi mắt của người khác sẽ trở thành rào chắn. Cho nên tất cả những điều là đẹp, tất cả những điều là sâu sắc, đều xảy ra trong bóng tối.

Trong mối quan hệ con người, tính riêng tư được cần tới. Tính kín đáo mang lí do riêng của nó để có đó. Nhớ điều đó, và bao giờ cũng nhớ rằng bạn sẽ cư xử rất ngu xuẩn trong cuộc sống nếu bạn trở thành công cộng hoàn toàn. Điều đó sẽ dường như là ai đó đã lộn túi của mình bên trong thòi ra ngoài. Điều đó sẽ là hình dáng của bạn, giống như túi lộn bên trong ra ngoài. Chẳng có gì sai trong việc hướng ra ngoài, nhưng nhớ, đó chỉ là một phần của cuộc sống. Nó không nên trở thành cái toàn thể.

Tôi không nói đi vào trong bóng tối mãi mãi. Ánh sáng có cái đẹp riêng của nó và có lí do riêng của nó. Nếu hạt mầm còn trong bóng tối mãi mãi, và không bao giờ đi ra để nhận mặt trời vào buổi sáng, nó sẽ chết. Nó phải đi vào trong bóng tối để nảy mầm, để thu lấy sức mạnh, để trở nên sống động, để được sinh ra; và thế rồi nó phải đi ra và đối diện với thế giới và ánh sáng và bão táp và mưa sa. Nó phải chấp nhận thách thức của cái bên ngoài. Nhưng thách thức đó chỉ có thể được chấp nhận nếu bạn được bắt rễ sâu sắc ở bên trong.

Tôi không nói trở thành kẻ đào tẩu. Tôi không nói nhắm mắt lại, đi vào bên trong và không bao giờ đi ra. Tôi đơn giản nói đi vào để cho bạn có thể đi ra với năng lượng, với tình yêu, với từ bi. Đi vào để cho khi bạn đi ra bạn không là kẻ ăn xin mà là vua. Đi vào để cho khi bạn đi ra bạn có cái gì đó để chia sẻ - hoa, lá. Đi vào để cho việc đi ra của bạn trở nên giầu có hơn và không bị bần cùng hoá. Và bất kì khi nào bạn cảm thấy bị kiệt sức, bao giờ cũng nhớ rằng cội nguồn năng lượng là ở bên trong. Nhắm mắt lại và đi vào trong.

Tạo quan hệ bên ngoài, và tạo quan hệ bên trong nữa. Tất nhiên nhất định có mối quan hệ bên ngoài - bạn đi vào thế giới, quan hệ công việc sẽ có đó - nhưng chúng phải không là tất cả. Chúng có phần của chúng để chơi, nhưng phải có cái gì đó tuyệt đối bí mật và riêng tư, cái gì đó mà bạn có thể gọi là của riêng mình.

Đó là điều Marilyn Monroe thiếu. Cô ấy là người đàn bà công cộng, thành công, vậy mà hoàn toàn thất bại. Trong khi cô ấy ở trên đỉnh của thành công và danh vọng của mình, cô ấy tự tử. Tại sao cô ấy tự tử vẫn còn là điều bí ẩn. Cô ấy có mọi thứ để sống; bạn không thể quan niệm được nhiều danh vọng hơn, nhiều thành công hơn, nhiều uy tín hơn, nhiều cái đẹp hơn, nhiều mạnh khoẻ hơn. Mọi thứ đều có đó, chẳng cái gì có thể được cải tiến thêm, và dầu vậy cái gì đó vẫn thiếu. Cái bên trong, cái ở trong là trống rỗng. Thế thì, tự tử là con đường duy nhất.

Bạn có thể không đủ liều lĩnh để tự tử như Marilyn Monroe. Bạn có thể rất hèn nhát và tự tử rất chậm - bạn có thể mất bẩy mươi năm để làm nó - nhưng dầu vậy nó vẫn sẽ là tự tử. Chừng nào bạn còn chưa có cái gì đó bên trong bạn mà không phụ thuộc vào bất kì cái gì bên ngoài, cái chỉ là của riêng bạn - thế giới, không gian của riêng bạn, nơi bạn có thể nhắm mắt và đi, và bạn có thể quên rằng bất kì cái gì khác tồn tại - bạn sẽ tự tử.

Cuộc sống nảy sinh từ cội nguồn bên trong và lan toả vào bầu trời bên ngoài. Phải có cân bằng - tôi bao giờ cũng ủng hộ cân bằng. Cho nên tôi sẽ không nói rằng cuộc sống của bạn phải là cuốn sách mở, không. Vài chương mở, được. Và vài chương hoàn toàn đóng, bí ẩn đầy đủ. Nếu bạn chỉ là cuốn sách mở bạn sẽ là kẻ mãi dâm, bạn sẽ chỉ đứng ở bãi chợ trần truồng, chỉ có radio đang bật. Không, điều đó sẽ không có tác dụng đâu.

Nếu toàn thể cuốn sách của bạn mà mở, bạn sẽ chỉ là ngày mà không có đêm, chỉ là mùa hè mà không có mùa đông. Bạn sẽ nghỉ ở đâu, và bạn sẽ định tâm bản thân mình ở đâu, và bạn sẽ cư ngụ ở đâu? Bạn sẽ đi đâu khi thế giới này quá nhiều? Bạn sẽ cầu nguyện và thiền ở đâu? Không, nửa nọ nửa kia mới là hoàn hảo. Để nửa cuốn sách của bạn mở - mở cho mọi người, sẵn có cho mọi người - và để nửa kia của cuốn sách của bạn bí mật tới mức chỉ những vị khách hiếm hoi mới được phép ở đó.

Chỉ hiếm khi ai đó mới được phép đi vào bên trong ngôi đền của bạn. Đó là cách nó phải vậy. Nếu đám đông đi vào và đi ra, thế thì ngôi đền không còn là ngôi đền nữa. Nó có thể là phòng đợi ở sân bay, nhưng nó không thể là ngôi đền được. Chỉ hãn hữu, rất hãn hữu, bạn mới cho phép ai đó vào cái ta của bạn. Điều đó chính là tình yêu là gì.

Chúng ta bao giờ cũng sống với người khác. Từ khoảnh khắc đứa bé rời khỏi bụng mẹ, nó chưa bao giờ một mình cả - nó ở cùng với mẹ, với gia đình, với bạn bè, với người khác. Người quen, tình bạn, các quan hệ, trở nên ngày một lớn hơn, và một đám đông tụ tập quanh nó. Đó là điều chúng ta gọi là cuộc sống. Và càng nhiều người có đó trong cuộc sống của bạn, bạn càng nghĩ mình có cuộc sống phong phú.

Khi bạn bắt đầu đi vào bên trong, tất cả những khuôn mặt đó nhạt nhoà dần đi, tất cả đám đông đó tản mác đi. Bạn phải nói lời tạm biệt với mọi người. Ngay cả với người bạn gần gũi nhất, người yêu của bạn, bạn cũng phải nói lời tạm biệt. Một khoảnh khắc tới khi bạn lại đi vào cùng không gian như bạn đã ở trong bụng mẹ của người mẹ. Nhưng thế thì đáng ra bạn phải không quen với đám đông, cho nên bạn đã không bao giờ cảm thấy một mình. Đứa trẻ hoàn toàn hạnh phúc trong bụng người mẹ bởi vì đã không có so sánh, tất cả đều là niềm vui. Bởi vì nó chưa bao giờ biết tới người khác, nó không thể cảm thấy đơn độc hay một mình - nó không có ý tưởng nào. Đó đã là thực tại duy nhất mà nó biết.

Nhưng bây giờ bạn đã biết tới đám đông, mối quan hệ, niềm vui và nỗi khổ của quan hệ, và cả hai đều có đó. Lại đi vào bên trong, thế giới bắt đầu biến mất, trở thành giống như tiếng vọng, và chẳng mấy chốc tiếng vọng biến mất và người ta hoàn toàn mất hút. Nhưng đây chỉ là diễn giải. Nếu bạn có thể đi vào thêm một chút nữa, bỗng nhiên bạn sẽ thấy bản thân mình - và lần đầu tiên bạn sẽ thấy bản thân mình. Thế thì bạn sẽ ngạc nhiên: Bạn đã bị mất hút trong đám đông; bây giờ bạn không bị mất. Bạn đã bị mất hút trong rừng rậm các quan hệ, và bây giờ bạn đã về nhà. Thế thì bạn lại có thể quay về thế giới, nhưng bạn sẽ là người hoàn toàn khác.

Bạn sẽ quan hệ, nhưng bạn sẽ không phụ thuộc; bạn sẽ yêu, nhưng tình yêu của bạn sẽ không là nhu cầu. Bạn sẽ yêu, nhưng bạn sẽ không sở hữu; bạn sẽ yêu, nhưng bạn sẽ không ghen. Và khi tình yêu không có ghen, không có sở hữu, nó là thiêng liêng. Bạn sẽ ở cùng mọi người. Thực tế, chỉ thế thì bạn mới có thể ở cùng với mọi người được bởi vì bạn hiện hữu; bây giờ bạn có thể ở cùng mọi người. Ban đầu bạn đã không hiện hữu, cho nên toàn thể ý tưởng về việc ở cùng với mọi người chỉ là ảo tưởng, một loại mơ.

Chừng nào bạn còn chưa hiện hữu, làm sao bạn có thể quan hệ được? Chừng nào bạn còn chưa hiện hữu, làm sao bạn có thể ở cùng người khác được? Nó chỉ là hư cấu chúng ta tạo ra, nó là lừa dối.

Chừng nào bạn còn chưa định tâm, chừng nào bạn còn chưa biết mình là ai, bạn không thể thực sự có quan hệ được. Mối quan hệ diễn ra mà không có việc tự biết mình chỉ là ảo tưởng. Người kia nghĩ người đó đang có quan hệ với bạn, bạn nghĩ bạn đang có quan hệ với người đó; bạn không biết bản thân mình, người kia không biết bản thân người đó. Cho nên ai có quan hệ với ai? Chẳng có ai cả! Chỉ hai cái bóng đang chơi trò chơi. Và vì cả hai đều là cái bóng, không có thực chất trong mối quan hệ này. Đó là điều tôi quan sát liên tục: Mọi người quan hệ, nhưng không có gì bản chất. Họ quan hệ bởi vì họ sợ rằng nếu họ không quan hệ, họ sẽ rơi vào đơn độc và cảm thấy bị mất, cho nên họ nhảy lại và bắt đầu quan hệ. Bất kì loại quan hệ nào cũng đều tốt hơn là không quan hệ gì; cho dù đó là thù địch, điều đó cũng được; ít nhất người ta cảm thấy bận bịu. Cái gọi là tình yêu của bạn không là gì ngoài một loại thù địch, cách thức lễ phép để đánh nhau, tranh đấu, cằn nhằn, chi phối, cách thức văn minh hành hạ lẫn nhau.

Cho nên bạn phải đi vào trong không gian này. Thu lấy dũng cảm và đi vào trong nó đi. Cho dù có cảm thấy rất buồn và rất đơn độc, chẳng có gì để lo nghĩ cả; chúng ta phải trả giá này. Và một khi bạn đã đạt tới cội nguồn của mình, toàn thể sự việc sẽ thay đổi toàn bộ, và bạn sẽ đi ra khỏi nó như một cá nhân. Đó là khác biệt tôi tạo ra giữa cá nhân và cá thể. Cá thể là hiện tượng giả, cá nhân là thực tại. Cá thể, cá tính, đều là mặt nạ, cái bóng; cá nhân là thực chất, nó là thực tại. Và chỉ các cá nhân mới có thể quan hệ, có thể yêu - người chỉ có thể chơi trò chơi.

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank