TAM NGUYÊN: THÂN-TÂM-TRÍ HỢP NHẤT

Có ba thứ quyết định mọi hành động của một con người đó là: Thân-Tâm-Trí. Vậy Thân-Tâm-Trí là gì? Có thể hiểu một cách đơn giản Thân chính là thân thể - hành động, Tâm chính là lương tâm - bản năng, Trí là trí tuệ - kinh nghiệm.

Khi có một sự vật hiện tượng xảy ra thì việc đầu tiên chúng ta sẽ bị "động tâm", tức là khi đó lương tâm của bạn sẽ đưa ra quyết định là bạn phải làm việc này mà không cần có lý do cụ thể, nó giống như là một mệnh lệnh đến từ trái tim vậy. Tuy nhiên thực sự thì bạn sẽ không lập tức hành động trừ phi đó là một trường hợp khẩn cấp, lúc này trí não bắt đầu hoạt động để phân tích xem hành động đến từ bản năng đó có phù hợp với các lề lối đạo đức xã hội và luật pháp hay không?

Sau khi trí não phân tích và lập kế hoạch cho hành động đúng đắn nhất mà chúng ta nên làm lúc này là gì thì nó sẽ ra lệnh cho thân thể bắt đầu "hành động". Hoặc cũng có thể nó thấy rằng trong trường hợp này tốt nhất là nên im lặng là tốt hơn hết thì không có mệnh lệnh nào được đưa ra và cơ thể dừng lại.

Ví dụ: Một thằng bé vào vườn táo nhà bạn và hái trộm táo, bạn phát hiện ra và ngay lập tức bản năng bảo với bạn rằng hãy đuổi thằng bé đó đi và bảo vệ khu vườn nhà bạn. Tuy nhiên não lại phân tích rằng nó là trẻ con, mình làm thế đã nhiều lần nhưng nó vẫn ngựa quen đường cũ, vẫn thi thoảng vặt trộm táo nhà bạn. Vậy trong trường hợp này nên làm thế nào để thằng bé bỏ đi thói xấu "ăn trộm"? Tất nhiên là có nhiều cách để xử lý một vấn đề nhưng trong trường hợp này bạn có thể gọi thằng bé lại, hái thêm táo cho nó mang về ăn cho thỏa thích và căn dặn lần sau nếu muốn ăn táo thì cứ bảo bác bác hái cho ăn chứ đừng ăn trộm vì như thế là không tốt. Đảm bảo lần sau cậu bé sẽ không còn ăn trộm nữa (bụng ta suy bụng người)

Vậy trong 3 yếu tố Thân-Tâm-Trí thì Tâm chính là gốc rễ của mọi suy nghĩ, lời nói, hành động. Nếu bạn hành động mà chỉ có Tâm và Thân mà bỏ qua Trí thì hành động của bạn đôi khi có thể không đẹp và không hiệu quả, bởi vì bạn biết rằng bản năng thì luôn rất mạnh, nếu không dùng trí để kìm nó lại có thể sẽ có nhiều vấn đề lớn nảy sinh

TÂM (BẢN NĂNG) LÀ GÌ?

SÁCH HAY MỖI NGÀY:

Truyện Ngụ Ngôn La Fontaine Hay Nhất

Cách Khen, Cách Mắng, Cách Phạt Con. Dạy Con Theo Cá Tính

Chữa Lành Nỗi Đau Firstnews

Kể Chuyện Hay, Dựng Nghiệp Lớn

Thay Đổi Hay Là Chết

Dẫn Dắt Bản Thân Đội Nhóm Và Tổ Chức Vươn Xa

Hạt Giống Tâm Hồn - Tuyển Tập Những Câu Chuyện Hay Nhất

Trời Sinh Vụng Về, Hãy Bù Đắp Bằng Sự Kiên Trì

Lãnh Đạo Giỏi Hỏi Câu Hỏi Hay

Định nghĩa: Những hành động của thân thể mà bỏ qua lý luận (của lý trí) thì gọi là bản năng.

Bản năng xuất hiện ở đâu: Bản năng xuất hiện ở tất cả các loài sinh vật sống như cỏ cây, hoa lá, muông thú và cả loài người nữa.

Bạn đã nghe thấy câu "bản năng sinh tồn" chưa ạ? Vâng bản năng nó liên quan chặt chẽ đến khả năng sinh tồn. Phàm những điều mà bản năng mách bảo thường đều có lợi cho sinh tồn.

Bản năng bị điều khiến bởi nguyên lý thỏa mãn, tức luôn đi tìm kiếm sự dễ chịu, thoải mái ngay tức khắc, đáp ứng lại mọi khao khát, ham muốn và nhu cầu. Nếu những nhu cầu này không được ngay lập tức đáp ứng, chủ thể sẽ rơi vào trạng thái lo âu hoặc căng thẳng. Ví dụ, cơn đói hay cơn khát tăng lên sẽ làm xuất hiện nỗ lực tìm kiếm cái ăn hay đồ uống ngay lập tức.

Bản năng rất quan trọng trong những năm tháng đầu đời vì nó đảm bảo những nhu cầu của trẻ sơ sinh được đáp ứng. Nếu trẻ đói và không thoải mái, trẻ sẽ khóc cho đến khi nhu cầu này của bản năng được thỏa mãn. Vì trẻ nhỏ thường bị thống trị hoàn toàn bởi bản năng nên sẽ không có gì phải bàn cãi khi những nhu cầu này phải được đáp ứng ngay. Thử tưởng tượng khi bạn cố dỗ bé nhà bạn chờ đến giờ cơm trưa mới ăn thì sẽ như thế nào. Lúc này bản năng của trẻ cần được thỏa mãn ngay lập tức và vì những thành tố khác của tính cách chưa xuất hiện nên trẻ sẽ khóc cho đến khi bạn đáp ứng nhu cầu này của trẻ.

Tuy nhiên, ngay lập tức đáp ứng những nhu cầu này không phải lúc nào cũng mang tính thực tế và có khi còn bất khả thi. Nếu con người chúng ta bị thống trị hoàn toàn bởi nguyên lý thỏa mãn này thì bản thân ta có lẽ sẽ cứ giựt ngay thứ ta cần khỏi tay người khác để thỏa mãn cơn thèm khát của mình.

Mặc dù con người ta rồi cũng sẽ học được cách kiểm soát bản năng nhưng bộ phận này của tính cách sẽ vẫn tồn tại như thời ta còn nhỏ, là nguồn năng lượng căn bản nhất trong cả cuộc đời. Chính sự hình thành của bản ngã và siêu ngã cho phép ta kiểm soát những bản năng nguyên thủy nhất của cái ‘nó’ và khiến ta hành xử theo một cách vừa thực tế vừa được xã hội chấp nhận.

Tu Tâm

Để tu tâm cho tốt thì việc đầu tiên các bạn phải tránh việc phóng tâm đi quá xa so với thực tại của các bạn. Tức là không nghĩ đến tương lai, cũng chẳng hồi tưởng quá khứ, luôn luôn sống cùng với phút giây hiện tại. Chỉ phóng tâm đi khi cần truy cập thông tin trong các tình huống cần thiết, xong lại thu tâm trở về. Nếu làm được như vậy là tâm luôn an.

LÝ TRÍ (BẢN NGÃ) LÀ GÌ?

Định nghĩa: Những suy nghĩ, hành động của thân thể mà dựa trên phân tích, lý luận của trí não thì gọi là bản ngã.

Bản ngã xuất hiện ở đâu: Bản ngã chỉ có ở loài người. Bản ngã không tồn tại ở thực vật, động vật bậc thấp.

Bản ngã vận hành dựa trên nguyên tắc hiện thực, tức cố gắng thỏa mãn ham muốn của bản năng một cách thực tế và được xã hội chấp nhận. Nguyên tắc hiện thực sẽ cân đo lợi ích và cái giá phải trả cho hành vi trước khi chủ thể quyết định thực hiện hay bỏ qua hành vi này. Trong nhiều trường hợp, thôi thúc của bản năng có thể được thỏa mãn qua một quá trình trì hoãn đáp ứng nhu cầu - nói chung, bản ngã rốt cuộc cũng sẽ cho phép hành vi bản năng xuất hiện nhưng chỉ vào lúc nào và tại nơi nào đó phù hợp.

Có thể so sánh bản năng với một chú ngựa và bản ngã như người cưỡi ngựa. Con ngựa mang đến sức mạnh và sự di chuyển, tuy nhiên người cưỡi mới là là người đưa ra phương hướng và chỉ dẫn. Nếu không có người cưỡi, con ngựa sẽ có thể chỉ đi lang thang bất kỳ nơi nào nó muốn và làm bất cứ cái gì nó thích. Người cưỡi đưa ra phương hướng và mệnh lệnh để dẫn dắt ngựa theo con đường mà người cưỡi muốn đi.

Ví dụ, thử tưởng tượng bạn đang mắc kẹt trong một cuộc họp dài lê thê ở chỗ làm. Bạn thấy mình càng lúc càng đói mà cuộc họp thì cứ lan man mãi. Mặc dù bản năng thúc ép bạn nhảy khỏi chỗ ngồi, chạy đến phòng giải lao để lót dạ cái gì đó, nhưng bản ngã lại ghìm bạn ngồi yên lặng tại ghế của mình và chờ cho đến khi cuộc họp kết thúc. Thay vì hành xử theo thôi thúc của bản năng, bạn lại dành phần lớn thời gian ngồi họp để tưởng tượng cảnh mình đang ăn một cái bánh kẹp thịt phô mai. Ngay khi cuộc họp kết thúc, bạn sẽ ngay lập tức đi tìm kiếm thứ nãy giờ bạn vẫn tưởng tượng trong đầu và thỏa mãn nhu cầu của bản năng một cách vừa thích hợp vừa thực tế.

Các hành động của bản ngã dựa trên các kiến thức, kinh nghiệm, quan niệm sống, theo luật pháp, theo môn quy, gia quy, giáo điều... Bản ngã là tất cả những điều bạn được dạy là phải sống như thế này, như thế kia, đây là đúng, kia là sai, làm cái này thì bị phạt, cái kia được thưởng, ăn trộm thì bỏ tù mà giết người thì đền mạng...

Tu Trí

Muốn tu trí thì chúng ta cần phải học các loại thiện tri thức để xây dựng cho mình một tầm nhìn tích cực. Bởi vì chúng ta đang sống trong vũ trụ nhị nguyên, mọi vấn đề đều có 2 mặt của nó như 2 mặt của đồng xu vậy. Có đúng thì có sai, có thiện có ác, có yêu có ghét, có tích cực thì có tiêu cực. Nếu trong mọi vấn đề bạn luôn có thể nhìn vào mặt tích cực nhất của nó thì có gì khiến bạn buồn khổ được nữa đây?

THÂN THỂ LÀ GÌ?

Định nghĩa: Thân thể chính là thân thể của bạn bao gồm 5 giác quan vật lý: nghe, ngửi, nhìn, cảm giác (xúc chạm), nếm (vị giác). Đây chính là nơi tiếp nhận thông tin đầu vào và thực hiện hành động đầu ra bao gồm: lời nói, hành động, cử chỉ, ngôn ngữ cơ thể...

Thân thể này khi tiếp nhận bất kỳ một thông tin nào từ môi trường thông qua ngũ quan thì việc đầu tiên phản ứng của nó là thích hoặc không thích, dễ chịu hoặc không dễ chịu. Từ các thông tin này được truyền đến bộ phận tiếp nhận cảm xúc của bạn, tùy vào khả năng chịu đựng hoặc sự phấn khích thái quá mà tâm bạn trở nên rung động vì vui vẻ hoặc lo lắng.

Bởi vì các cảm xúc đến từ thân thể đều có thể rất mạnh nên nếu đó là một loại cảm xúc ngoài sức chịu đựng của bạn thì bạn có thể trở nên hơi điên rồ vì phản ứng thái quá. Khi bạn thực sự chưa làm chủ được thân thì cảm xúc đó sẽ khiến bạn "động tâm" và não bạn bắt đầu hoạt động để đưa ra chiến lược hành động phù hợp. Tuy nhiên đôi khi bản kế hoạch của não lại nằm ngoài khả năng thân thể có thể tiếp nhận.

Ngoài ra thì thân thể của chúng ta có một thứ rất nguy hiểm đó là "thói quen". Thói quen là thứ tự động được hình thành khi lặp đi lặp lại một hành động nào đó trong 21 ngày liên tục vào khung giờ cố định. Tức là lúc đó mọi thứ bạn làm không có sự tham gia của tâm và trí. Nếu thói quen tốt thì không sao nhưng nếu là thói quen xấu thì thật là tai hại đúng không ạ. Muốn từ bỏ các thói quen xấu chúng ta cần sử dụng trí não để ức chế hành động diễn ra và dừng nó lại. Theo kinh nghiệm của mình thì chỉ cần 1 tuần là có thể bỏ được một thói quen nào đó với sự quyết tâm, lỳ lợm đến từ ý chí.

Thân thể của bạn nếu đang đau ốm thì tâm và trí cũng không thể ổn được, vậy muốn thân an thì việc đầu tiên phải chú ý vấn đề sức khỏe cho nó. Nghịch lý là sức khỏe của thân thể này lại đến từ chỗ tâm bạn có an hay không?

Có câu: "Tâm an vạn sự an. Tâm an trí sáng"

Vâng tâm vẫn là gốc, tu tâm thì được cả thân và cả trí. Tuy nhiên tu như vậy không cân bằng, cần tu đồng thời cả ba thể này mới có thể cân bằng được. Cái gì cân bằng cũng đều tốt. Nhất là chúng ta đang sống trong thời đại cân bằng. Thời đại này là thời đại Tam Nguyên, tức là nó giống như cái kiềng 3 chân vậy, kiềng phải 3 chân mới vững. Một trong các chân ngắn dài khác nhau là cũng ảnh hưởng đến sự cân bằng tổng thể.

Tu Thân

Thân thể của chúng ta sướng quá chịu không nổi mà khổ quá thì cũng không xong. Cái gì cũng thế cần phải đi từ dễ lên khó, đi từ khổ đến cực khổ, đi từ sướng đến sướng cùng cực mà vẫn có thể chịu đựng được thì dần dần cơ thể bạn sẽ thích nghi. Lúc đó ngưỡng chịu đựng trong dải trải rộng từ cực khổ đến cực sướng thân thể của bạn vẫn bình an thì sức chịu đựng của bạn là vô hạn. Lúc đó bạn sẽ hoàn toàn làm chủ được thân.

THÂN TÂM TRÍ HỢP NHẤT

Khi gặp một tình huống tiêu cực trong cuộc đời để tránh việc thân thể lập tức phản ứng thì các bạn cần luyện được chữ "Nhẫn". Vâng chữ nhẫn này cực kỳ quan trọng vì đôi khi tình huống kéo đến vô cùng khủng khiếp, nếu tâm bạn không thể nhẫn thì sẽ không có thời gian cho não hoạt động. Trong lúc bạn đang nhẫn thì não sẽ phải tìm mọi cách để lý giải xem tình huống này là gì, tại sao nó lại xảy ra, có cách nghĩ tích cực nào hơn cho tình huống này hay không?

Nếu đã suy nghĩ mà chưa tìm được phương án thì chớ có để thân làm ra các hành động tiêu cực, ta tiếp tục Nhẫn để lúc nào đó tìm được cách nghĩ tích cực hơn hoặc có thể hỏi người khác để tìm ra phương án tốt nhất cho tình huống này (Nhẫn để học các bạn ah). Còn nếu các bạn cứ để cho bản năng sai khiến thân thể thì rất dễ toang đấy ạ.

Ví dụ như bạn đang bị rượt chạy chối chết mà phía trước có một bức tường cao 3 mét. Lý trí lên kế hoạch là phải trèo qua bức tường này mới mong có thể trốn thoát được nhưng thân thể bảo là: "từ bé đến giờ tao chưa nhảy được qua bờ tường 2 mét chứ đừng nói là 3 mét". Lúc này não lại phân tích tiếp để tìm phương án khả thi hơn. Tuy nhiên nếu nghĩ chán rồi mà không còn con đường nào khác, bạn chỉ có 2 con đường, một là trèo qua bờ tường hoặc quay lại chiến đấu. Trong 2 phương án đó trí não sẽ chọn ra một phương án có tính khả thi nhất và đưa ra quyết tâm mạnh mẽ để thực hiện.

Lúc này toàn bộ Thân-Tâm-Trí của bạn đặt vào mục tiêu và chỉ một mục tiêu duy nhất. Khi ba thể này đã thống nhất chung một mục tiêu thì có thể coi là một dạng hợp nhất tạm thời của Thân, tâm và trí. Lúc này bạn sẽ có một nguồn sức mạnh khủng khiếp và bạn có thể làm nên những điều phi thường, kỳ diệu.

Đó chỉ là một trường hợp trong vô vàn các trường hợp, để tu dưỡng 3 thể Thân-Tâm-Trí luôn luôn hợp nhất thì bạn phải tìm cách cân bằng ba thể này. Thế nào là cân bằng? Tức là 3 thể này có độ phát triển tương đương nhau, không cái nào bị lệch quá so với cái nào cả. Vì nếu một trong 3 thể của bạn bị lệch thì khi tình huống xảy ra thằng nào mạnh nhất nó sẽ chiếm ưu thế.

Ví dụ: nếu bản năng của bạn quá mạnh mà trí não không thể đưa ra phương án kiểm soát được dục vọng thì ngay lập tức thân thể sẽ hành động để thỏa mãn dục vọng đó. Nếu thân thể bạn bị đánh đau và bạn chịu không nổi bạn khùng lên thì thân thể sẽ ngay lập tức hành động mà bỏ qua lý trí. Nếu lý trí của bạn không được rèn giũa mà chứa toàn tư tưởng thấp thỏi, xấu xa thì nó lập ra toàn những bản kế hoạch sai lầm dẫn đến mọi hành động của bạn cũng vì thế mà sai lầm theo.

Khi ba thể này hợp nhất thì bạn sẽ luôn tìm được sự đồng ý, bắt tay, thống nhất của chúng và mọi suy nghĩ, hành động, lời nói của bạn sẽ diễn ra ngay lập tức mà thực sự không cần mất thời gian phân tích tuần tự và đấu tranh nội tâm nữa. Bạn sẽ trở thành một người trí tuệ, yêu thương, quyết đoán, mạnh mẽ, nhanh nhẹn và bạn làm chủ cuộc đời mình. Để có thể làm được điều này nhất thiết phải thông qua tu dưỡng, rèn luyện không ngừng.

Thời đại này của chúng ta chính là thời đại cân bằng. Nếu bạn có thể hợp nhất, cân bằng ba thể này thì chắc chắn bạn sẽ là chính bạn, bạn sẽ thức tỉnh tâm linh. Chúc các bạn sớm tìm lại được chính mình và cân bằng được mọi mặt trong đời sống.

Hoàng Nhật Minh

13/11/2020

Hi vọng các bạn có thể ủng hộ trong khả năng, để giúp đỡ đội ngũ biên tập và chi phí duy trì máy chủ đang ngày một tăng. Mọi đóng góp xin gửi về:
Người nhận: Hoàng Nhật Minh
Số tài khoản: 103873878411
Ngân hàng: VietinBank